Άργος: από την ακινησία στην ασυναρτησία

• 
• 

Λεπτομέρειες

 

Δημοσιεύτηκε στις 22 Νοεμβρίου 2013

του Βασίλη Κ. Δωροβίνη
Τακτοποιούσα, προ καιρού, μέρος του αρχείου μου και αναδίφησα ένα φάκελλο υπό τον εύγλωττο τίτλο "Κακοδαιμονία Άργους". Έχω συγκεντρώσει εκεί διάφορα άρθρα και αναλύσεις για το "θέμα", από τον 19° αιώνα μέχρι τις μέρες μας.

Ξαναδιάβασα, λοιπόν, ένα άρθρο μου που είχα δημοσιεύσει στην τοπική "Αργολίδα", σε δύο συνέχειες (15 Μαΐου καΙ 12 Ιουνίου 1981), με τον τίτλο "Oι Κασσάνδρες, οι φτωχοπρόδρομοι και τα αδιέξοδα". Δυστυχώς, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο (όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν να το διαβάσουν στις βιβλιοθήκες του "Δαναού" ή του "Παλαμήδη"). Μεταξύ άλλων, αναφερόμουν σε τέσσερα αδιέξοδα: στο τότε του πολεοδομικού (υποτίθεται ότι άρθηκε στο μεταξύ), στη σωστή προβολή και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στη δημιουργία πολιτιστικής υποδομής (στο μεταξύ δημιουργήθηκαν μονάδες αυτής της υποδομής), στη δημιουργία υποδομής για προσέλκυση ξένων και επισκεπτών και την ευχάριστη παραμονή τους στην πόλη, στην έλλειψη σωστής συγκέντρωσης και οριοθέτησης της βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας και στο αδιέξοδο του νερού. Ο καθένας μπορεί να σκεφθεί ποιά αδιέξοδα παραμένουν. Τελικά, σε εκείνα τα άρθρα επισήμαινα την γενική "ακινησία" που χαρακτήριζε την πόλη. Ήταν η εποχή, άλλωστε, όπου μετά από "φιλότιμες" προσπάθειες κομματικών "παραγόντων", τιναζόταν στον αέρα η προσπάθεια και η ίδια η οντότητα του Πολιτιστικού Ομίλου Άργους (Π.Ο.Α.).

Πώς εξελίχθηκε έκτοπε η κατάσταση: Η ζωτική ανάγκη της συνεννόησης και συσπείρωσης ανθρώπων καταρτισμένων, με ιδέες και προοπτικές για την πόλη, με την έγνοια του δημοσίου συμφέροντος και δίχως την επαρχιώτικη εξουσιομανία και μα:νία αυτοπροβολής δεν ικανοποιήθηκε μέχρι σήμερα. Βεβαίως, κάτι κινήθηκε και πράγματα δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτά τα τριάντα δύο χρόνια (περισσότερο από ένα τέταρτο αιώνα και με το πέρασμα μιας ολόκληρης γενιάς). Α ς θυμηθούμε ορισμένα.

Στην πρώτη τετραετία της δημαρχίας Δ. Παπανικολάου αναλήφθηκε και πέτυχε, παρά την αρχική γκρίνια πολλών, το πρώτο πείραμα, που έμεινε και μοναδικό, των πεζοδρομήσεων στο κέντρο της πόλης. Έγιναν ενέργειες ώστε να αναστηλωθεί και να αξιοποιηθεί σωστά το αρχοντικό Κωνσταντόπουλου, δημιουργήθηκε το Δημοτικό Ωδείο, δημιουργήθηκε η Δημοτική Λαχαναγορά και, έτσι, στάθηκε δυνατό να αναστηλωθεί το κτίριο της Δημοτικής αγοράς (1888-1889), έργο όχι του Τσίλερ, όπως κάποιοι, αστοιχείωτοι επιμένουν να αναφέρουν, αλλά του σημαντικού επίσης αρχιτέκτονα Π. Καραθανασόπουλου, στα σχέδια του οποίου οφείλεται και το κτίριο της Ζωοδ. Πηγής στο Κεφαλάρι.

Επί Δημαρχίας Ν. Κολιγλιάτη δημιουργήθηκε η απαρχή του δημοσιεύματος της μετέπειτα "Αργειακής Γης", έγιναν σημαντικές δημοτικές εκδόσεις και ...διαπράχθηκε η γκάφα να αγοραστεί οικόπεδο στα ενδότερα της Αγ. Κωνσταντίνου, για να δημιουργηθεί σε αυτό το απόμερο σημείο το ...Πολιτιστικό Κέντρο της πόλης, σε αρχιτεκτονικά σχέδια που θυμίζουν αποθήκη σιδηρικών. Μάταια επιχειρηματολόγησα εγώ (αλλά και άλλοι) για την αναστήλωση της βόρειας πτέρυγας των στρατώνων Καποδίστρια, ώστε να ξανακλείσει το τετράπλευρο και να αναστηλωθεί μία πτέρυγα διπλάσιας χωρητικότητας των άλλων πτερύγων. Δύο μεγάλες μελέτες οφείλονται στη δημαρχία αυτής της περιόδου (όχι μελέτες της πλάκας και του ποδαριού, αλλά άψογες από επιστημονική άποψη): η πλήρης ιχνηλάτηση – αποτύπωση των κτισμάτων στο λόφο της Λάρισας και η πλήρης μελέτη αναστήλωσης του Κάστρου (μελέτη της ομάδας Πορτελάνου, με συμμετοχή του συμπατριώτη μας Γιαννη Ρουβέλα) και η πλήρης μελέτη για την πρώτη φάση αναστήλωσης του αρχαίου θεάτρου (ομάδα Ελ. Χλέπα). Ευτυχώς ολοκληρώθηκαν επί της επόμενης δημαρχίας.

Επί δημαρχίας Δ. Πλατή δημιουργήθηκε στη γνωστή μορφή η "Αργειακή Γη", έληξε το σκάνδαλο της απίστευτης διεύθυνσης της ΔΕΥΑΑΡ από άτομο που κανονικά θα έπρεπε να έχει λογοδοτήσει για τις ατασθαλίες του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εξ ου και το θράσος του σήμερα. Τότε έγιναν και οι πρώτες ενέργειες για τη δωρεά Κολλιαλέξη, που εδώ και χρόνια έχει κυριολεκτικά βαλτώσει.

Με βάση τη μελέτη που ολοκληρώθηκε, άρχισαν και ολοκληρώθηκαν τα έργα στο αρχαίο θέατρο και αποκαταστάθηκε η επίσημη αρχαία είσοδός του από την ανατολή. Βεβαίως μένει να ανασκαφεί όλο το προς βορρά τμήμα, να αποκατασταθούν κερκίδες, να προστεθούν οι ελλείπουσες -κατά το δυνατό τουλάχιστο- ώστε το όλο θέατρο να αρχίσει να πλησιάζει προς το αρχικό πεταλοειδές σχήμα του, και, φυσικά, να αναστηλωθούν κατά το δυνατό οι Θέρμες, αφού πρώτα γίνουν επείγουσες στερεωτικές εργασίες.

Η ουσιαστικά σύντομη διάρκεια της δημαρχίας Β. Μπούρη διακρίθηκε καταρχήν από την κατά την πρόθεση και διακήρυξη του ίδιου και όσο αυτός πραγματικά είχε τον πρώτο λόγο, διαύγεια στη διαχείριση των κοινών, πριν καν η λέξη αυτή γίνει της μόδας. Σημειώθηκαν ευπρεπισμοί απόλυτα συμβατοί με τις προηγηθείσες πεζοδρομήσεις, δημιουργήθηκε το κέντρο για τα παιδιά, με μεγάλη απήχηση, στο αλσύλλιο εμπρός από το δικαστικό κτίριο, επίσης το κέντρο ψηφιακής ενημέρωσης για το Άργος (σε ακατάλληλη θέση και κτίριο, αλλά η ευθύνη δεν ήταν δική του), δρομολογήθηκε η επίλυση του θέματος της δωρεάς Κολλιαλέξη (που... τορπιλίσθηκε από άτομο της παράταξής του...), συνέχισε η έκδοση της "Αργειακής Γης" και οργανώθηκε το συνέδριο "Βενετία και Άργος", που άφησε εποχή και πρόβαλε την πόλη σε όλο τον Αθηναϊκό Τύπο. Σημειώνω ότι μεγάλος αριθμός των Πρακτικών του συνεδρίου στάλθηκε, στον Δήμο και έκτοτε αγνοείται η τύχη τους.

Στην περίοδο αυτή άρχισαν τα έργα στη Λάρισα, που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα: αποκάλυψη και αποκατάσταση ων αρχικών εισόδων, βορειότερα της "συμβατικής" που δημιουργήθηκε από ρήγμα του τείχους, εργασίες στερέωσης του τείχους, απομάκρυνση μέρους των τεράστιων μπάζων που είχαν συσσωρευθεί από τις ανασκαφές του Φόλγκραφ, με τις τότε κρατούσες ανασκαφικές αντιλήψεις. Δηλαδή με τη κατεδάφιση όλων των κτισμάτων που υπήρχαν στο Κάστρο (δυστυχώς δεν υπάρχει καμία φωτογραφία για την κατάστασή τους πριν την κατεδάφιση), όπως του Διοικητηρίου των Ενετών, και με το "ξεπάτωμα" του ναού της Παναγίας, της εποχής των Κομνηνών.
Προκήρυξη μελέτης για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στο ευρύτερο κέντρο του Άργους έγινε, επίσης, την περίοδο αυτή, που εδώ "τορπιλίσθηκε" εκ των έσω, για να παραμεριστεί εντελώς από το 2010 και να φτάσουμε στην απευθείας ανάθεση της.... "ανάπλασης" (η ομάδα Χλέπα, -μελέτη για το αρχαίο θέατρο- είχε έτοιμη τη σχετική προμελέτη).

Σήμερα πού βρισκόμαστε; Τολμώ να πω ότι δυστυχώς περάσαμε σε εποχή ασυνάρτητων ενεργειών, με πρώτη και χειρότερη την λεγόμενη "ανάπλαση" του κέντρου του Άργους. Πρόκειται για επέμβαση σε ...ήδη αναπλασμένο κέντρο, με σχέδια που έγιναν στο πόδι, λες και το κέντρο αυτό ήταν άγραφο χαρτί και έπρεπε να του αλλάξουν τα φώτα. Δυστυχώς οι λογισμένες αντιδράσεις υπήρξαν ελάχιστες, οι της αντιπολίτευσης στον Δήμο αντέδρασαν χλιαρά, ένα τεράστιο, για τις μέρες μας, ποσό «θα σπαταληθεί χωρίς αποχρώντα λόγο, τη στιγμή που το Άργος παραμένει αποκλειστικά μονοκεντρικό και η υπόλοιπή πόλη να τελεί σε ανυπαρξία από πλευράς προβολής. Τα χρήματα του ΕΣΠΑ θα μπορούσαν ευφυώς να κατευθυνθούν γ.π. στο συγκρότημα του Αρχαίου Θεάτρου, ώστε αυτό να προβληθεί κατάλληλα, με δραστικές αναστηλώσεις και των ρωμαϊκών Θερμών, του Νυμφαίου και άλλων κτιρίων στην αρχαία Αγορά, την απομάκρυνση της κραυγαλέας δεξαμενής, την απαλλοτρίωση όλων των κτιρίων από τη Γούναρη μέχρι την παρυφή του ελληνορωμαϊκού ωδείου (που είναι και το πιο αρχαίο θέατρο της πόλης) και, φυσικά, την απομάκρυνση και του αντλιοστασίου.

Επίσης, θα μπορούσε να κατευθυνθεί στην αγορά και αναστήλωση των κτιρίων των αγωνιστών του 1821, αλλά και στην ανάπλαση των γειτονιών πίσω από τον Αγιάννη και γύρω από το σπίτι του Δ. Τσώκρη. Σε συνδυασμό με την αναστήλωση της βόρειας πτέρυγας των Στρατώνων, την αναμόρφωση της πλατείας της λαϊκής αγοράς (που σήμερα είναι μία τσιμεντένια Σαχάρα) και, μαζί, την αποκατάσταση του κτιρίου της Δημοτικής Αγοράς, που ο Δήμος άφησε να περιέλθει στο σημερινό χάλι της. Επίσης, μαζί με αυτά, αφού για "αναπλάσεις" γίνεται λόγος, να γίνουν οι αναγκαίες απαλλοτριώσεις (αυθαιρέτων, κατά τα άλλα) γύρω ατό το αρχαίο Κριτήριον, ώστε και να συνεχιστεί ο διάδρομος περιπάτου μέχρι, τη" φυσική του απόληξη. Και στο μεταξύ, να υπάρχει φροντίδα ώστε να καθαρίζεται το ντροπιαστικό σκουπιδαριό που συσσωρεύεται σε αυτό σήμερα. 

Το Άργος παραμένει, λοιπόν, δίχως τις συσπειρώσεις για τις οποίες κάναμε λόγο, δίχως συνολικό εμπνευστικό σχέδιο και, τολμώ να πω, όραμα. Και όπως έγραφα στο δεύτερο άρθρο του 1981, που ανέφερα: "Παράλληλα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως ανάμιξη στο κοινά δεν σημαίνει "γέφυρα της ομορφιάς" ή προθάλαμο για λύση ανεπίλυτων προσωπικών προβλημάτων, αλλ' ούτε και ριγκ για αγώνες λεκτικού κατς. Γενικά είναι, λοιπόν καιρός", έγραφα, "να σοβαρευτούν όλοι και να σταματήσει η "δημόσια σκηνή" της πόλης να "κατοικείται" από άτομα που, αν είχαν ίχνος αυτογνωσίας, θα έπρεπε να ιδιωτεύουν σεμνά σε ασχολίες που βρίσκονται στα πραγματικά μέτρα τους, αντί να αναμιγνύονται υστερικά σε θέματα που τους ξεπερνούν".

http://argolika.gr