70 χρόνια από τον …«Γοργοπόταμο» της Ανδρίτσας
- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις 23 Μαρτίου 2014
Η ανατίναξη της γέφυρας από τον ΕΛΑΣ στις 23 Μαρτίου 1944
Ηταν, πριν από ακριβώς 70 χρόνια, 23 Μαρτίου του 1944, όταν αντάρτες του ΕΛΑΣ ανατίναξαν μία από τις γέφυρες στην Ανδρίτσα Αργολίδας, δυσχαιρένοντας για πάνω από έναν μήνα την τροφοδοσία των γερμανικών στρατευμάτων στη νότια Πελοπόννησο. Ο ΕΛΑΣίτηςΘανάσης Νίκας, από το Μακρύσι Αρκαδίας, συμμετείχε στην επιχείρηση αυτή. Στο βιβλίο του "Ο Αρης στον Μοριά - Ιστορικές μνήμες και μαρτυρίες" περιγράφει τα γεγονότα και δημοσιεύει μοναδική φωτογραφία της γκρεμισμένης γέφυρας. Το κείμενο και η φωτογραφία αναδημοσιεύτηκαν στην πολύ καλή εφημερίδα "Οδός Αρκαδίας":
Είμαστε στο Φλεβάρη του '44. Το ανεξάρτητο συγκρότημα του ΕΛΑΣ Αρκαδίας, Βάσσου-Μαυρόγιαννη, υπαγόμενο διοικητικά στο 6ο σύνταγμα ms Κορινθίας, ξεχειμωνιάζει στην περιοχή Μαντινείας και γύρω σ' όλα τα χωριά του τέως Δήμου Ορχομενού, Άγαλι-Χωτούσα-Κανδήλα-Λεβίδι-Κακούρι κ.α. Ο χειμώνας είναι σκληρός και επισιτιστικά πολύ δύσκολος. Η Ε.Τ.Α. αδυνατεί να μας εφοδιάσει με τα αναγκαία της διατροφής μας τρόφιμα, ρούχα και παπούτσια.
Ήμασταν ξυπόλυτοι, γυμνοί και νηστικοί. Mας θέριζε η πείνα και η αναλαδιά και η διοίκηση για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση μας είχε κατανείμει μέσα στα σπίτια των χωριών Άγαλι-Χωτούσα από 1-2 αντάρτες να σιτιζόμαστε από το φαγητό της οικογένειας και να μένουμε σ' αυτά. Σωστοί κατσαπλιάδες, όπως μας έλεγε η αντίδραση.
Θυμάμαι πως για πρώτη φορά λιγοψύχησα και πήρα την απόφαση να παρουσιαστώ στη διοίκηση και να ζητήσω να επιστρέψω στο σπίτι μου και στο χωριό μου. Δεν το τόλμησα να το κάνω, γιατί δεν μου το επέτρεψε ο εγωισμός μου και το ελληνικό φιλότιμο.
Ήμασταν ξυπόλυτοι, γυμνοί και νηστικοί. Mας θέριζε η πείνα και η αναλαδιά και η διοίκηση για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση μας είχε κατανείμει μέσα στα σπίτια των χωριών Άγαλι-Χωτούσα από 1-2 αντάρτες να σιτιζόμαστε από το φαγητό της οικογένειας και να μένουμε σ' αυτά. Σωστοί κατσαπλιάδες, όπως μας έλεγε η αντίδραση.
Θυμάμαι πως για πρώτη φορά λιγοψύχησα και πήρα την απόφαση να παρουσιαστώ στη διοίκηση και να ζητήσω να επιστρέψω στο σπίτι μου και στο χωριό μου. Δεν το τόλμησα να το κάνω, γιατί δεν μου το επέτρεψε ο εγωισμός μου και το ελληνικό φιλότιμο.
Ευτυχώς που η κατάσταση αυτή δεν κράτησε πολύ και σε λίγο τα πράγματα διορθώθηκαν και η ζωή μας έγινε καλύτερη. Ολόκληρο το συγκρότημα μετακινήθηκε γι' αυτόν ακριβώς το λόγο από τη φτωχή και άγονη Γορτυνία και Μαντινεία στην πιο εύφορη και πλούσια περιοχή τους Άστρους Κυνουρίας. Εκεί η οργάνωση του ΕΑΜ είχε φροντίσει να τα κάνει όλα, και πλούσιες προμήθειες σε ρούχα, παπούτσια, τρόφιμα και λάδι. Εκεί εγώ για πρώτη φορά έβλεπα το λάδι σε στέρνες τσιμεντένιες, τόνους ολόκληρους, και όχι στο λαδικό και στο μπουκάλι που το βάζαμε εμείς στο σπίτι μας και στο χωριό μας!...
Μείναμε στο Άστρος σχεδόν ολόκληρο το Μάρτη του '44. Ντυθήκαμε, ποδεθήκαμε, φάγαμε καλά και ξεκουραστήκαμε και κατά το τέλος του Μάρτη με αρχές Απρίλη, ανεβήκαμε ξανά στην ορεινή Μαντινεία και Γορτυνία. Κάναμε εμφανίσεις σε όλα τα χωριά του Άστρους και της γύρω περιοχής, αναπτερώνοντας το ηθικό και την πίστη των χωρικών στα ιδανικά του ΕΑΜ και του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Ανεβήκαμε ως τον Άγιο Πέτρο, τα Βέρβενα και τα Δολιανά.
Μείναμε στο Άστρος σχεδόν ολόκληρο το Μάρτη του '44. Ντυθήκαμε, ποδεθήκαμε, φάγαμε καλά και ξεκουραστήκαμε και κατά το τέλος του Μάρτη με αρχές Απρίλη, ανεβήκαμε ξανά στην ορεινή Μαντινεία και Γορτυνία. Κάναμε εμφανίσεις σε όλα τα χωριά του Άστρους και της γύρω περιοχής, αναπτερώνοντας το ηθικό και την πίστη των χωρικών στα ιδανικά του ΕΑΜ και του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Ανεβήκαμε ως τον Άγιο Πέτρο, τα Βέρβενα και τα Δολιανά.
Από το Άστρος, γύρω στις 20 του Μάρτη, τρεις αξιωματικοί του συγκροτήματος, ο Τούτουνας ο Tάσιος, ο Tσουκόπουλος ο Αλέκος και ο Άρχος ο Στέφανος, φεύγουν, ντυμένοι τσοπάνηδες με αγκλίτσες και κάπες και τα μικρά αυτόματα κρυμμένα μέσα και κάτω από τις κάπες τους, να κάνουν αναγνώριση και επισήμανση της σιδηροδρομικής γέφυρας που θα ανατινάξουν, προκειμένου να διακοπεί για αρκετό καιρό η επικοινωνία Πελοποννήσου με την Αθήνα.
Προσποιήθηκαν τους ζωέμπορους και χασάπηδες σε όλη τη διαδρομή τους. Έφτασαν με κάθε προφύλαξη στη σιδηροδρομική γραμμή, την προσπερνούν –περνούν και το μικρό ποτάμι που κατεβαίνει από την καταβόθρα της Τρίπολης, από τον κάμπο του Παρθένι, και χύνεται στον Αργολικό, κοντά στους Μύλους. Ζητούν φιλοξενία στο αγροτόσπιτο του μπαρμπα-Μήτσιου Κοτσώνη, οργανωμένου Εαμίτη, που είναι απέναντι και σε μικρή απόσταση από την πρώτη γέφυρα, όπως ανεβαίνουμε από τους Μύλους για Τρίπολη, και παίρνουν από το ίδιο πρόσωπο όσες πληροφορίες κρίνουν απαραίτητες για το εγχείρημα. Επιλέγουν αυτή τη γέφυρα να ανατινάξουν, γιατί αυτή είναι η μόνη αφύλαχτη γέφυρα σε όλο το μήκος γης γραμμής από Μύλους μέχρι Τρίπολη. Σε όλες τις άλλες ο εχθρός έχει μόνιμες φρουρές με μόνιμη οχύρωση και είναι εντελώς αδύνατο να πλησιάσει κανείς.
Και αυτή την επιτηρεί περιοδικά ο εχθρός με περιπολίες του, τόσο κατά την ημέρα όσο και τη νύχτα. Την εκρηκτική ύλη θα μας την παραχωρούσε η στρατιωτική συμμαχική αποστολή των Άγγλων και την όλη ευθύνη του εγχειρήματος θα αναλάμβανε υπεύθυνα ο ανθ/γος του Μηχανικού Άρχος Στέφανος με την ομάδα σαμποτέρ που είχε καταρτίσει και καταλλήλως εκπαιδεύσει.
Μετά την αναγνώριση και την επιλογή της γέφυρας αυτής ως στόχου του εγχειρήματος οι τρεις αξιωματικοί επέστρεψαν στο Άστρος, προκειμένου όλο το τμήμα να λάβει μέρος στην αποστολή αυτή και την πραγματοποίηση της ανατίναξης.
Προσποιήθηκαν τους ζωέμπορους και χασάπηδες σε όλη τη διαδρομή τους. Έφτασαν με κάθε προφύλαξη στη σιδηροδρομική γραμμή, την προσπερνούν –περνούν και το μικρό ποτάμι που κατεβαίνει από την καταβόθρα της Τρίπολης, από τον κάμπο του Παρθένι, και χύνεται στον Αργολικό, κοντά στους Μύλους. Ζητούν φιλοξενία στο αγροτόσπιτο του μπαρμπα-Μήτσιου Κοτσώνη, οργανωμένου Εαμίτη, που είναι απέναντι και σε μικρή απόσταση από την πρώτη γέφυρα, όπως ανεβαίνουμε από τους Μύλους για Τρίπολη, και παίρνουν από το ίδιο πρόσωπο όσες πληροφορίες κρίνουν απαραίτητες για το εγχείρημα. Επιλέγουν αυτή τη γέφυρα να ανατινάξουν, γιατί αυτή είναι η μόνη αφύλαχτη γέφυρα σε όλο το μήκος γης γραμμής από Μύλους μέχρι Τρίπολη. Σε όλες τις άλλες ο εχθρός έχει μόνιμες φρουρές με μόνιμη οχύρωση και είναι εντελώς αδύνατο να πλησιάσει κανείς.
Και αυτή την επιτηρεί περιοδικά ο εχθρός με περιπολίες του, τόσο κατά την ημέρα όσο και τη νύχτα. Την εκρηκτική ύλη θα μας την παραχωρούσε η στρατιωτική συμμαχική αποστολή των Άγγλων και την όλη ευθύνη του εγχειρήματος θα αναλάμβανε υπεύθυνα ο ανθ/γος του Μηχανικού Άρχος Στέφανος με την ομάδα σαμποτέρ που είχε καταρτίσει και καταλλήλως εκπαιδεύσει.
Μετά την αναγνώριση και την επιλογή της γέφυρας αυτής ως στόχου του εγχειρήματος οι τρεις αξιωματικοί επέστρεψαν στο Άστρος, προκειμένου όλο το τμήμα να λάβει μέρος στην αποστολή αυτή και την πραγματοποίηση της ανατίναξης.
Ξεκινάμε από το Άστρος, όλο το συγκρότημα και ύστερα από ολονύχτια πορεία στις 22-3-44, με καλούς οδηγούς μέσα από επιλεγμένα μονοπάτια και κατσικόδρομους, όλο το συγκρότημα φτάνει με κάθε προφύλαξη και μέτρα ασφαλείας στον επιλεγμένο στόχο του. Οι τρεις αξιωματικοί παίρνουν επαφή και πάλι με τον Μπάρμπα-Μήτσιο Κοτσώνη και ζητάνε συμπληρωματικές πληροφορίες για τον εχθρό και τις κινήσεις του.
Οι κόρες του μπαρμπα-Μήτσιου τώρα που βλέπουν τους τρεις τσοπάνηδες ντυμένους αξιωματικούς και πάνοπλους, καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται. Καμαρώνουν και θαυμάζουν τα λεβεντόκορμα παλικάρια, που αγωνίζονται για την ελευθερία της πατρίδας τους. Πάρθηκαν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και από τις πλευρές της γραμμής, με ισχυρή δύναμη πυρός και με το χάραμα εκείνης της ημέρας, 23-3-44 και στη μνήμη της εθνικής μας Επετείου, της 25ης Μαρτίου, ο υπεύθυνος αξιωματικός με την ομάδα των σαμποτέρ και τα εκρηκτικά κατεβαίνει στα βάθρα της γέφυρας και εργάζεται μεθοδικά και γρήγορα για την ανατίναξή της.
Πάνω από μία έως μιάμιση ώρα κράτησε η εργασία της ναρκοθέτησης των εκρηκτικών στα δύο κυρίως, τα μεσαία, βάθρα της γέφυρας και όταν όλα είχαν τελειώσει, ο ίδιος ο αξιωματικός Άρχος Στέφανος πυροδοτεί με ηλεκτρικό μηχανισμό τα βάθρα της γέφυρας, αφού προηγουμένως έδωσε εντολή να απομακρυνθούν τα τμήματα σε απόσταση ασφαλείας και από τις δύο πλευρές.
Μια φοβερή έκρηξη ακολούθησε, που σείστηκε όλος ο τόπος γύρω και μια φωτεινή λάμψη ανέβηκε στον ουρανό!
Η γέφυρα κόπηκε στα δύο και τα κομμάτια της ακούμπησαν στην κοίτη της χαράδρας. Τίποτε το αξιοσημείωτο δεν σημειώθηκε σε όλη τη διάρκεια της επιχείρησης και ο εχθρός από πουθενά δεν κινήθηκε. Ανενόχλητοι πήραμε το δρόμο ms επιστροφής και γυρίσαμε πάλι στο Άστρος.
Πάνω από ένα μήνα κόπηκε η σιδηροδρομική επικοινωνία Αθήνας-Τρίπολης-Καλαμάτας. Μέχρι να γίνει ανακατασκευή της γέφυρας, η συγκοινωνία γινόταν με μεταβίβαση και διεκπεραίωση. Αυτό πολύ ταλαιπώρησε τους ναζίδες κατακτητές. Η ανατίναξη της γέφυρας της Ανδρίτσας μπορεί να χαρακτηριστεί σαν «ο Γοργοπόταμος της Πελοποννήσου»!
Παραθέτω φωτογραφία της γκρεμισμένης γέφυρας με Γερμανούς επάνω της! Και μπαίνει εύλογα το ερώτημα: ποιος και πως τράβηξε τη φωτογραφία; Η απάντηση είναι, οι ίδιοι οι Γερμανοί τράβηξαν τη φωτογραφία. Η φωτογραφία βρέθηκε σε σκοτωμένο Γερμανό στη μάχη στα Καναλάκια. Την πήρε ο Άρχος και από τον Άρχο ο Τούτουνας, και από τον Τούτουνα εγώ, με ανατύπωση!
Οι κόρες του μπαρμπα-Μήτσιου τώρα που βλέπουν τους τρεις τσοπάνηδες ντυμένους αξιωματικούς και πάνοπλους, καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται. Καμαρώνουν και θαυμάζουν τα λεβεντόκορμα παλικάρια, που αγωνίζονται για την ελευθερία της πατρίδας τους. Πάρθηκαν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας και από τις πλευρές της γραμμής, με ισχυρή δύναμη πυρός και με το χάραμα εκείνης της ημέρας, 23-3-44 και στη μνήμη της εθνικής μας Επετείου, της 25ης Μαρτίου, ο υπεύθυνος αξιωματικός με την ομάδα των σαμποτέρ και τα εκρηκτικά κατεβαίνει στα βάθρα της γέφυρας και εργάζεται μεθοδικά και γρήγορα για την ανατίναξή της.
Πάνω από μία έως μιάμιση ώρα κράτησε η εργασία της ναρκοθέτησης των εκρηκτικών στα δύο κυρίως, τα μεσαία, βάθρα της γέφυρας και όταν όλα είχαν τελειώσει, ο ίδιος ο αξιωματικός Άρχος Στέφανος πυροδοτεί με ηλεκτρικό μηχανισμό τα βάθρα της γέφυρας, αφού προηγουμένως έδωσε εντολή να απομακρυνθούν τα τμήματα σε απόσταση ασφαλείας και από τις δύο πλευρές.
Μια φοβερή έκρηξη ακολούθησε, που σείστηκε όλος ο τόπος γύρω και μια φωτεινή λάμψη ανέβηκε στον ουρανό!
Η γέφυρα κόπηκε στα δύο και τα κομμάτια της ακούμπησαν στην κοίτη της χαράδρας. Τίποτε το αξιοσημείωτο δεν σημειώθηκε σε όλη τη διάρκεια της επιχείρησης και ο εχθρός από πουθενά δεν κινήθηκε. Ανενόχλητοι πήραμε το δρόμο ms επιστροφής και γυρίσαμε πάλι στο Άστρος.
Πάνω από ένα μήνα κόπηκε η σιδηροδρομική επικοινωνία Αθήνας-Τρίπολης-Καλαμάτας. Μέχρι να γίνει ανακατασκευή της γέφυρας, η συγκοινωνία γινόταν με μεταβίβαση και διεκπεραίωση. Αυτό πολύ ταλαιπώρησε τους ναζίδες κατακτητές. Η ανατίναξη της γέφυρας της Ανδρίτσας μπορεί να χαρακτηριστεί σαν «ο Γοργοπόταμος της Πελοποννήσου»!
Παραθέτω φωτογραφία της γκρεμισμένης γέφυρας με Γερμανούς επάνω της! Και μπαίνει εύλογα το ερώτημα: ποιος και πως τράβηξε τη φωτογραφία; Η απάντηση είναι, οι ίδιοι οι Γερμανοί τράβηξαν τη φωτογραφία. Η φωτογραφία βρέθηκε σε σκοτωμένο Γερμανό στη μάχη στα Καναλάκια. Την πήρε ο Άρχος και από τον Άρχο ο Τούτουνας, και από τον Τούτουνα εγώ, με ανατύπωση!
http://argolika.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου