Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2011

Η τριστέτσα (θλίψη) και το μέλλον του Αργολικού κάμπου!

Η έναρξη εκριζώσεων εσπεριδοειδών, λόγω Τριστέτσας,

εντείνει την ανησυχία για το μέλλον του Αργολικού κάμπου.

Πριν από περίπου 60 χρόνια ο Αργολικός κάμπος καλλιεργούσε και παρήγαγε περίπου τα πάντα. Βαμπάκι, καπνό, σταφίδα αλλά και όλα σχεδόν τα κηπευτικά.

Τη δεκαετία του 1950 έκαναν την εμφάνισή τους από μεμονωμένους παραγωγούς οι πρώτες πορτοκαλιές και μανταρινιές. Η χρηματική τους απόδοση ήταν άρκετά υψηλότερη από την αντίστοιχη απόδοση των προηγούμενων καλλιεργειών και σιγά – σιγά η καλλιέργεια των εσπεριδοδειδών επικράτησε στον Αργολικό κάμπο. Τα περισσότερα δέντρα έχουν την ηλικία των παππούδων μας, των πατεράδων μας ή και τη δική μας. Οι γενιές λοιπόν, που βρίσκονται στη ζωή έχουν ταυτιστεί με αυτά τα δέντρα, έχουν την ίδια ηλικία.

Αυτά τα δέντρα με το εισόδημά τους, άλλοτε μικρό άλλοτε μεγάλο, μας μεγάλωσαν, μας σπούδασαν, μας συντηρούν και μας βοηθούν να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, και πάει λέγοντας.

Τώρα όμως αυτά τα δέντρα κινδυνεύουν, και η απειλή λέγεται ΤΡΙΣΤΕΤΣΑ. Και μαζί μ’ αυτά κινδυνεύουμε και εμείς.

Αρκεί να αναφέρω που τριστέτσα (tristeza) στα ισπανικά σημαίνει ΘΛΙΨΗ!!!

Τί είναι, όμως, η ΤΡΙΣΤΕΤΣΑ [Citrus tristeza virus (CTV)]

Φάσμα προσβαλλομένων:

Όλα τα είδη των εσπεριδοειδών είναι ευάλωτα στην CTV. Συμπτώματα βλέπουμε συχνότερα στην sweat πορτοκαλιά, το γκρέιπφρουτ και το lime citrus.

Συχνότητα και σπουδαιότητα :

Η CTV είναι η πλέον ολέθρια οικονομικά, ιογενής ασθένεια των εσπεριδοειδών. Ο ιός κατά πάσα πιθανότητα προήλθε από την Ασία, απ’ όπου προέρχονται και τα εσπεριδοειδή, και διαδόθηκε σε πολλές χώρες με τη μεταφορά μολυσμένου φυτικού υλικού.

Συμπτώματα και παραλλαγές της ασθένειας:

Το σημαντικότερο από οικονομική σκοπιά σύμπτωμα είναι ο ΤΑΧΥΣ ΜΑΡΑΣΜΟΣ ή η νέκρωση των δέντρων. Τα μόρια του ιού συσσωρεύονται στα κύτταρα των σύνθετων ιστών του ξενιστή και παρενοχλούν τα συστήματα μεταβίβασης, προκαλώντας φυτοπαθολογικά προβλήματα. Η κίνηση των υδρογονανθράκων από την κορυφή στη ρίζα διακόπτεται. Το δέντρο φθίνει ταχύτατα αφού εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Ένα δεύτερο σύμπτωμα της ασθένειας είναι ο ΑΡΓΟΣ ΜΑΡΑΣΜΟΣ όπου τα δέντρα παραμένουν υγιή για αρκετά χρόνια. Συνοδεύεται από σημαντικές μειώσεις στην παραγωγή.
Τρίτο σύνηθες σύμπτωμα είναι η υπανάπτυξη, όπου ο ιός δεν καταστρέφει το δέντρο, αλλά το δέντρο παύει να αναπτύσσεται. Σε περιοχές όπου υπάρχουν Toxoptera citricida, η CTV ενδέχεται να προκαλέσει βαθουλώματα στο μίσχο. Τα μόρια του ιού εγκαθίστανται σε ιστούς cambial. Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν την υπανάπτυξη των κλαδιών και την εμφάνιση μικρών και παραμορφωμένων καρπών. Η ποιότητα του καρπού μειώνεται αισθητά.
Μπορεί ωστόσο ο ιός να έχει και λανθάνουσα μορφή, που δε δίνει συμπτώματα.

Κύκλος ασθένειας:

Η CTV μεταφέρεται με έξι διαφορετικά είδη ψείρας που βρίσκονται σε φυτά εσπεριδοειδών και αναπαραγωγικό υλικό. Απ’ αυτές, η καφέ ψείρα Toxoptera citricida, συνιστά τον αποτελεσματικότερο φορέα.
Η πιθανότητα να μεταφερθεί ο ιός με την ψείρα αφού αυτή σιτιστεί πάνω σ’ ένα προσβεβλημένο φυτό είναι 5, 50, και 70%, όταν το πείραμα γίνεται χρησιμοποιώντας μία, πέντε και δεκαπέντε ψείρες αντίστοιχα ανά φυτό υποδοχής.
Σημαντικός φορέας είναι και η ψείρα του πεπονιού (Aphis gossypii), ιδιαίτερα στην Ισπανία, το Ισραήλ, την Καλιφόρνια και τη Φλόριντα, όπου δεν έχει ανιχνευτεί η T. citricida. Εν δυνάμει φορείς της CTV είναι επίσης οι Αphis citricola και Toxoptera aurantii σε κάποιες χώρες, αλλά δεν έχουν μεγάλες δυνατότητες.
Μετακινείται με μη συνεχή τρόπο. Ο ιός μεταφέρεται μηχανικά και με μοσχεύματα αλλά όχι με το σπόρο.
Ο φορέας κολλά και μεταδίδει την CTV αφού σιτιστεί εντατικά για 5-60 λεπτά. Η 24ωρη σίτιση είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για τη μετάδοση του ιού. Οι μολυσμένες ψείρες χάνουν την ικανότητα μετάδοσης αφού σιτιστούν από υγιή φυτά για 24 ώρες ή παραπάνω.
Ιδανικές θερμοκρασίες για μόλυνση και πολλαπλασιασμό είναι οι 20 °C – 25 °C.
Η CTV διαδίδεται με τη μετακίνηση μολυσμένου φυτικού υλικού και με ψείρες-φορείς. Η μετάδοση σε μακρινές αποστάσεις, οφείλεται κατά κανόνα σε μολυσμένο φυτικό υλικό.

Αντιμετώπιση:

Η πιστοποίηση του υλικού εμβολιασμού και η χρήση ανθεκτικού ριζικού υλικού, είναι τα πρώτα αντίμετρα για την αντιμετώπιση της ασθένειας.
Σε περιοχές όπου δεν έχει εμφανιστεί η CTV ή όπου υπάρχει η ασθένεια αλλά τα κρούσματα είναι ήπια, η ασθένεια θα μπορούσε να παρεμποδιστεί με τα ακόλουθα μέτρα:
- Προγράμματα καραντίνας
- Χρήση καθαρού υλικού και προγράμματα πιστοποίησης: παροχή μηχανισμού για παραγωγή και κατανομή υγιών φυτών εσπεριδοειδών με υψηλή φυτοκομική ποιότητα στους παραγωγούς για φύτευση.
Σε περιοχές που έχουν θιγεί σοβαρά από κρούσματα της CTV, είναι πολύ δυσκολότερη η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασθένειας. Στις περιοχές αυτές, το θεμελιώδες υλικό για το πρόγραμμα πιστοποίησης πρέπει να προστατεύεται από τις ψείρες-φορείς. Πρέπει να χρησιμοποιούνται ριζικά με αντοχή στην CTV.
Αρκετοί παράγοντες επηρεάζουν τη φυσική μετάδοση της CTV από την ψείρα. Οι ήπιες θερμοκρασίες την άνοιξη και το φθινόπωρο, ευνοούν την ανάπτυξη της ψείρας σε νέους ιστούς με μεγάλη περιεκτικότητα σε ιό. Οι παράγοντες που ενισχύουν τη νέα βλάστηση του φυτού, όπως το πότισμα, η λίπανση και η προστατευτική περίφραξη, αυξάνουν τις ευκαιρίες για μετάδοση.
(πηγή plantpro)

Τον τελευταίο καιρό προστέθηκε και ένα άλλο αρνητικό γεγονός. Εντοπίσθηκε τριστέτσα σε φυτώριο παραγωγής εσπεριδοειδών στη Λακωνία, η οποία είναι γνωστό ότι έχει μεγάλα φυτώρια που τροφοδοτούν την Αργολίδα με μεγάλες ποσότητες δενδρυλλίων και για το λόγο αυτό τα πράγματα είναι ακόμη πιο επικίνδυνα.
Οι καλλιεργητές της περιοχής δεν πρέπει να αγοράζουν δενδρύλλια από φυτώρια που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές της χώρας όπως είναι η Λακωνία, η Κορινθία, η Άρτα αν αυτά δεν συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
Κανείς δεν πρέπει να αγοράζει δενδρύλλια για τα κτήματά του αν αυτά δεν συνοδεύονται από Φυτοϋγειονομικό Διαβατήριο. Δενδρύλλια ανώνυμα, αμφίβολης ποιότητας και προέλευσης έχουν το ρίσκο να είναι μολυσμένα από τον ιό της τριστέτσας των εσπεριδοειδών.Η παρουσία του Φυτοϋγειονομικού Διαβατηρίου σημαίνει ότι το φυτώριο που το έχει εκδώσει έχει ελεγχθεί από τις αρμόδιες αρχές και είναι πιο σίγουρη η καθαρότητα των δενδρυλλίων που διακινούν.Το Φυτοϋγειονομικό Διαβατήριο είναι μια ετικέτα λευκού χρώματος στην οποία γράφονται όλα τα στοιχεία, όπως Βοτανική ονομασία εσπεριδοειδούς, αριθμός Μητρώου φυτωρίου, κλπ τα οποία μας οδηγούν σε περίπτωση προβλήματος στον εντοπισμό του και χαρακτηριστικό υπόδειγμα είναι το παρακάτω:

ΕΔΩ μπορείτε να διαβάσετε δύο πολύ ενδιαφέροντα άρθρα για τη τριστέτσα.

Η τριστέτσα εντός των τειχών, των Δ. ΔHMOY(1), Ι. ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ(2), Η. ΜΟΣΧΟΣ(2), Κ. ΣΠΑΝΟΥ(1), Π. ΔΕΡΜΑΤΑΣ(1) και Φ. ΜΠΕΜ(3)

Ανακοίνωση ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ του Π.Η. Κυριακοπούλου
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας

Τα μέσα ενημέρωσης στον έντυπο και ψηφιακό τύπο, τοπικό και μη, αναφέρουν “εκτεταμένες εκριζώσεις κτημάτων για την αντιμετώπιση της τριστέτσα έχουν ξεκινήσει σε χωράφια της Αγίας Τριάδας και της Πουλακίδας” αλλά εγώ ακούω και για κρούσματα και σε άλλα χωριά όπως το Ανυφί και ο Λάλουκας…
Και είναι φυσικό η τριστέτσα να μην είναι μόνο πρόβλημα της Αργολίδας, αλλά και της Κορινθίας, της Λακωνίας, τηςΆρτας και της Κρήτης.
Το πρόβλημα είναι, λοιπόν σοβαρό και εκτεταμένο. Πως μπορεί να αντιμετωπισθεί; Ποιό θα είναι το μέλλον του Αργολικού κάμπου;
Αυτά τα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν. Και δεν πρέπει να περιμένουμε να δώσουν απαντήσεις και λύσεις κάποιοι άλλοι για εμάς.
Εμείς πρέπει να κινητοποιηθούμε πρώτοι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι μαζί με τους συνεταιρισμούς, τις Ενώσεις μας, τους γεωπόνους και τους τοπικούς και περιφεριακούς “άρχοντες” γιατί το ποιό πιθανό είναι ότι οι δύσκολες μέρες, έρχονται.
Για να μην περιμένουμε αν ο Αργολικός κάμπος θα έχει ΤΑΧΥ ή ΑΡΓΟ ΜΑΡΑΣΜΟ πρέπει να κινητοποιηθούμε.
Πρέπει να αποκτήσουμε γρήγορα σχέδιο αντιμετώπισης αλλά και να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, να έχουμε σχέδιο αντικατάστασης της καλλιέργειας. Μην σταθούμε μόνο στο αν θα δοθεί αποζημίωση και πόση, είναι μια παράμετρος αλλά όχι η μοναδική. Ας σκεφτούμε το μέλλον…