Του ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΦΕΙΡΗ
Μια ιστορία με περίεργες αναφορές στο… 2016.
Το Φεβρουάριο του 1945, σαν σήμερα, ξεκίνησαν οι δίκες των «επιφανών»δοσίλογων της κατοχής. Δίκες-παρωδία βέβαια αλλά ταυτόχρονα με «περίεργες» αναφορές στο σήμερα. Δίκες που συμπυκνώνουν διαχρονικά όλες τις παθογένειες του ελληνικού πολιτικού/οικονομικού συστήματος.
Κύριοι κατηγορούμενοι: οι κατοχικοί «Πρωθυπουργοί» Γεώργιος Τσολάκογλου, Ιωάννης Ράλλης και Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, ο γιατρός – ο λεγόμενος και «Έλλην Μένγκελε» – Νικόλαος Χριστοφοράκος.
Αν κάποια ονόματα είναι γνωστά και σήμερα δεν είναι τυχαίο: ο Ιωάννης Ράλλης είχε σαν συνήγορο υπεράσπισης στη δίκη του τον γιο του, και μετέπειτα πρωθυπουργό με τη Νέα Δημοκρατία, Γεώργιο Ράλλη, ο οποίος, όπως κάθε περήφανος γιος, είχε εκδώσει και βιβλίο υπεράσπισης του πατέρα του με τον αδικημένο, για την εποχή τίτλο – σήμερα άνετα θα γινόταν σενάριο στο Hollywood – «Ὁ Ἰωάννης Ράλλης ὁμιλεῖ ἐκ τοῦ τάφου». (Ένα θέμα με το splatter πάντα το είχαν οι εθνικόφρονες. Μη ξεχνάμε το άλλο επιπέδου Nobel πόνημα του εταίρου ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας – και μέντορα του Α. Σαμαρά –Ευ. Αβέρωφ «Φωτιά και τσεκούρι», με ιδιαίτερες αναφορές στους «συμμορίτες-εαμοβούλγαρους»).
Αλλά και τα ονόματα των Χριστοφοράκου (πρόγονος του τ. Διευθύνοντα Σύμβουλου της περιβόητηςSiemens, Μιχάλη Χριστοφοράκου) ή του Θ. Πάγκαλου είναι γνωστά. Ο τελευταίος μάλιστα, αν και καταδικάστηκε σε πολυετή ποινή φυλάκισης εξέτισε μόνο ποινή 40 μερών, αφού απαλλάχτηκε με βούλευμα που εξέδωσε η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (του πρεσβυτέρου, του επονομαζόμενου καιΓέρου της Δημοκρατίας).
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε το κατάλογο (για παράδειγμα, συνήγορος υπεράσπισης ήταν και οΜιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, παππούς του σημερινού πολιτικού ανδρός) αλλά το νόημα το καταλάβαμε.
Το ενδιαφέρον όμως με τις δίκες δεν είναι βέβαια ότι αποδεικνύουν ότι ο δωσιλογισμός στην Ελλάδα έχεικληρονομικές διαστάσεις. Συμπέρασμα που αντιβαίνει βεβαίως σε κάθε δυτικού τύπου ανάγνωση του μαρξισμού.
Ούτε το ενδιαφέρον είναι ότι κανείς δωσίλογος δεν εκτελέστηκε ή τιμωρήθηκε, αλλά αντίθετα οι δωσίλογοι αποτέλεσαν τον βασικό κορμό – πολιτικό και οικονομικό – του μετακατοχικού ελληνικούκράτους (σε αντίθεση με το ότι συνέβηκε σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης – μόνο στη Γαλλίαεκτελέστηκαν από τη κυβέρνηση Ντε Γκωλ 20.000 Γάλλοι συνεργάτες, ενώ στη χώρα μας όσοι τελικά τιμωρήθηκαν δεν τιμωρήθηκαν από το επίσημο κράτος αλλά από τη λαϊκή οργή, με τους τρόπους που αυτή εκδηλώνεται, καθόλου sic για τους θαμώνας της πλατείας Κολωνακίου).
Το πραγματικά ενδιαφέρον είναι οι απολογίες των κατηγορούμενων. Όλοι τους οι ισχυρισμοί έχουνισχυρές αναφορές στο σήμερα.
«εὑρέθην ἀντιμέτωπος ἱστορικοῦ διλήμματος· ἢ νὰ ἀφήσω νὰ συνεχισθῇ ὁ ἀγὼν καὶ νὰ γίνῃ ὁλοκαύτωμα ἢ ὑπείκων εἰς τὰς παρακλήσεις ὅλων τῶν ἡγητόρων τοῦ στρατοῦ, νὰ ἀναλάβω τὴν πρωτοβουλίαν τῆς συνθηκολογήσεως … Τολμήσας, δὲν ὑπελόγισα εὐθύνες … Μέχρι σήμερα δὲν μετενόησα διὰ τὸ τόλμημά μου. Τοὐναντίον αἰσθάνομαι ὑπερηφάνειαν. …Η συνθηκολόγησις δεν υπήρξεν έγκλημα κατά της Πατρίδος, αλλ' υπήρξεν μία αληθής υπηρεσία προς την Πατρίδα. Το ανωφελές "ολοκαύτωμα" θα ήτο μία αληθινή εθνική καταστροφή. Ήτο εύκολον να νίψω και εγώ τας χείρας. Δύσκολον ήτο να τολμήσω».
Αυτή ήταν η απολογία του Γ. Τσολάκογλου. Ο Τσολάκογλου δεν ήταν ναζί, ούτε καν φιλογερμανός δεν ήταν – σε αντίθεση με πολλούς του Γενικού Επιτελείου. Ήταν ο Διοικητής των ελληνικών δυνάμεων στηνΑλβανία.
Μπροστά στο «αδιέξοδο» συνθηκολογεί. Και βέβαια όχι μόνος του. Ο επίσημος πολιτικός κόσμος δεν δυσαρεστήθηκε καθόλου με το σχηματισμό της κυβέρνησης Τσολάκογλου, την οποία αντιλαμβανόταν ως «κυβέρνηση εθνικής ανάγκης» (Ελεύθερον Βήμα 08/05/1941). Στην συνάντηση που έγινε υπό τον Τσολάκογλου – για να δωθεί το «πράσινο φως» – πήραν μέρος οι Παπανδρέου, Κανελλόπουλος,Τσαλδάρης, Στεφανόπουλος, καθώς και ο «αριστερός» αγροτιστής Σοφιανόπουλος.
Όμως η ιστορία είναι χωρίς έλεος. Δε κρίνει προθέσεις. Κρίνει αποτελέσματα. Και κρίνει αυστηράόσους επειδή δήθεν ήταν «δύσκολο να τολμήσουν» σέρνουν λαούς στη καταστροφή. Γιατί – και αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα – η Ιστορία δεν είναι πάντα υπόθεση τόλμης. Αλλά μεγάλων οικονομικώνκαι πολιτικών συμφερόντων.
Ο Τσολάκογλου «δεν τόλμησεν» όχι επειδή ο ίδιος ήταν δειλός. Αλλά γιατί η τάξη και το σύστημα στο οποίο αναφερόταν δεν θα «τολμούσε» ποτέ. Επειδή «δωσίλογο» – βαθιά εξαρτημένο και παρασιτικό –είναι συνολικά το ελληνικό κράτος από τη σύστασή του. Και σήμερα, που ο ιστορικός του κύκλος φτάνει σιγά-σιγά προς τους τίτλους τέλους, αυτά τα χαρακτηριστικά της σήψης είναι ολοένα και πιοφανερά.
