Άρθρο του Δημήτρη Καρυάμη
Συνελήφθη στην προσπάθειά του να διαφύγει στην Αίγυπτο.
Ο Μιχάλης Ακύλας του Αντωνίου, ποιητής και διηγηματογράφος, γεννήθηκε
στο Αργος το 1900 και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές το
καλοκαίρι του 1942.
Σπούδασε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων από ηλικία 15 ετών. Αποφοίτησε το
1919 ως σημαιοφόρος και υπηρέτησε ως αξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό
και έλαβε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του στόλου κατά τα έτη 1920
-1923.Το 1929 εκπαιδεύτηκε ως παρατηρητής αεροπόρος, και μετατάχθηκε
στην Πολεμική Αεροπορία. Αποστρατεύτηκε αργότερα και ανεκλήθη ως έφεδρος
επισμηναγός κατά το πόλεμο του 1940-1941 και υπηρέτησε με αξιόλογο
δράση κατά των στρατευμάτων κατοχής.
Παράλληλα, ο Μιχάλης Ακύλας ασχολήθηκε με την ποίηση και τον πεζό λόγο,
συνεργαζόμενος με λογοτεχνικά έντυπα, τυπώνοντας μόνο δύο βιβλία: Το
1934, το διήγημα «Οι τελευταίες μέρες του Ιούδα» και το 1935 τη συλλογή
«Ποιήματα».
Σύλληψη και εκτέλεση
Την άνοιξη του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς ενώ επιχειρούσε με
άλλους 43 πατριώτες, αξιωματικούς και πολίτες, να διαφύγουν με δύο
καϊκια στην Αίγυπτο. Κάποιος τους πρόδωσε… Λίγο μετά τον απόπλου από τον
Πειραιά, γερμανικό περιπολικό συνέλαβε όλους τους επιβαίνοντες στα δυο
καϊκια.
Από την 1η Απριλίου 1942 βρέθηκαν φυλακισμένοι στις φυλακές Αβέρωφ και
την 27η Μαϊου ειδοποιήθηκαν στη φυλακή ότι χαρακτηρίζονται ως όμηροι.
Κάτι που σήμαινε ότι θα πλήρωναν με τη ζωή τους κάθε εκδήλωση σαμποτάζ
εναντίον των Γερμανικών δυνάμεων. Επειτα από μια εβδομάδα με τον
ισχυρισμό ότι είχε γίνει δολιοφθορά στη σιδηροδρομική γραμμή Λαρίσης
κοντά στο Μενίδι, διατάχθηκε, χωρίς καμιά άλλη διαδικασία, η εκτέλεση 8
κρατούμενων ομήρων αξιωματικών για λόγους αντιποίνων και κατόπιν
επιλογής μεταξύ των κρατουμένων. Ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο
Ακύλας.
Το πρωί της 5ης Ιουνίου 1942, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στο
σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Ακύλας αντίκρισε υπερήφανα το απόσπασμα,
τραγουδώντας μετους υπόλοιπους αξιωματικούς τον Εθνικό Υμνο και
αναφωνώντας προ του τέλους «Ζήτω η Ελλάς»…
Με απόλυτη ψυχραιμία
Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, με αφορμή τη φυλάκιση και την εκτέλεση των
Ελλήνων αιχμαλώτων στην Καισαριανή, το 1946 έγραψε ένα αφήγημα στο
περιοδικό «Γράμματα» με τον τίτλο «Η Δάφνη», το ο-
ποίο εξέδωσε και σε βιβλίο τη δεκαετία του ’60. Σε άρθρο του στην
εφημερίδα «Ελευθερία» (27 Οκτωβρίου 1963) αναφέρεται στο περιστατικό και
χαρακτηρίζει τον επισμηναγό Ακύλα
«πνευματικότατο άνθρωπο».
Αναφέρεται και στην έγγραφη αναφορά προς τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό του
ιερέα Αντ. Αντωνόπουλο που κοινώνησε τους μελλοθάνατους: «Προ της
αναχωρήσεως εκάστης ομάδος (προς το απόσπασμα) οι μελλοθάνατοι μας
ενηγκαλίζοντο καταφιλούντες τας χείρας μας και το μέτωπόν
μας, ως επίσης και ημείς αυτούς, θέαμα προκαλέσαν σπαρακτικάς
συγκινήσεις. Οι μελλοθάνατοι κατείχοντο από υπερχειλίζουσαν πίστιν και
θερμότητα πατριωτισμού. Ιδιαιτέρως οφείλω να εξάρω την απόλυτον
ψυχραιμίαν και απάθειαν αληθούς φιλοσόφου, του αντισυνταγματάρχου (;)
Μιχ.Ακύλα, τελευταίως εκτελεσθέντος μετά του Δημ. Γιαγκουδάκη».
Κρίσεις για το έργο του.
Οι πεζογραφικές ικανότητες του ήταν αναντίρρητες. Το γράψιμό του είναι
απαύγασμα μιας εναγώνιας προβληματικής για τη μοίρα του ανθρώπου.
Βαθυστόχαστα ερωτήματα, τα βιώνει ως αυθεντικά εναγώνια βιώματα και όχι
ως νοερές καταστάσεις. Και από τα βιώματα αυτά αναδύεται η πεζογραφία
του, εικόνα και ομοίωση της ψυχής του, και τη διαποτίζει το πάθος και η
έξαρση και της προσδίνει τόση υποβλητικότητα, ώστε συχνά η υποβολή
κορυφώνεται σε γοητεία. Αλληγορίες, μεταφορές, ρυθμός.
Τι απώλεια για τα Ελληνικά Γράμματα.
Ο θάνατός του στην ακμή της ζωής του και πάνω στο ανέβασμα του προς τη
κορυφή της λογοτεχνικής του δημιουργίας. Η γνησιότητα της αγάπης του
στον άνθρωπο, που για τη τύχη του αγωνιούσε, πιστοποιήθηκε με το
αιματηρό πιστοποιητικό του εκτελεστικού αποσπάσματος και του θανάτου για
τη λεφτεριά και τη προκοπή της πατρίδας του.
Δ.Π. Κωστελένος,
Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια Ελλήνων
Λογοτεχνών,Τομος 1ος Σελ. 36
“ … Το διήγημά του δείχνει πλήρη γνώση της δημοτικής και η τεχνική του
είναι άψογη.Η πρόζα του , γενικά , είναι καλοδουλεμένη, με ρυθμό και
σπάνια υποβλητικότητα.Η ποιητι- κή του συλλογή , είμαι γραμμένη σε
ελεύθερο στίχο , περιέχει ολιγόστιχα ποιήματα γεμάτα θλίψη και καημό για
το ανέφικτο…”
Φρ. Φαρμάκης,
Μεγ. Εγκυκλοπαίδεια Νεοελ.Λογοτεχνίας,
Επιμ. Χ. Πάτση. Τόμος 1. Σελ. 308
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα
ΤΑ ΑΡΓΟΛΙΚΑ
Αρ. φύλλου 206
ΣΑΒΒΑΤΟ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
