- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2013
του Χρυσοβαλάντη Μπούτσικου
Μας τέλειωσε και το 2013. Και τι μπορεί να απέμεινε από αυτή τη χρονιά; Δεν ξέρω αν έχει κάποιο ουσιαστικό νόημα ο απολογισμός, όπως δεν ξέρω αν η ημερολογιακή διαφοροποίηση συνιστά λόγο για τον οποίο πρέπει να βλέπουμε τον κόσμο αλλιώς.
Στην αριθμητική ασφαλώς το 2013 είναι κάτι τελείως διαφορετικό από το 2014 αλλά στην αληθινή ζωή τα πράγματα μπορεί να μην είναι ακριβώς έτσι. Βεβαίως, έχουμε συνηθίσει να ατενίζουμε και να ερμηνεύουμε το βίο μας μέσα από το καλειδοσκόπιο των αριθμών εδώ και χιλιετίες. Διότι οι αριθμοί ξεκλειδώνουν πολλά από τα μυστήρια του σύμπαντος. Είναι όμως σε θέση να τα ξεκλειδώσουν όλα;
Η απάντηση πολύ φοβάμαι πως δεν είναι καταφατική. Η χρονιά που πέρασε, άφησε οπωσδήποτε τα σημάδια της πάνω μας, σημάδια άλλοτε λυτρωτικά κι άλλοτε βαθιά τραυματικά, για τον καθένα από εμάς. Τα ίχνη όμως αυτά δεν περιορίζονται στα ασφυκτικά όρια 365 ημερών. Πολλές από τις αμαρτίες που λέμε πως θα αφήσουμε πίσω μας με την πρωτοχρονιά, έλκουν την καταγωγή τους σε αποφάσεις που μπορεί να υλοποιήθηκαν μέσα στο 2013 αλλά σίγουρα πάρθηκαν κάπου μέσα στο ομιχλώδες παρελθόν μας. Μικρή σημασία έχει αν οι αποφάσεις αυτές εντοπίζονται στο ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα συγκεκριμένων ή όχι ετών. Μεγαλύτερη σημασία έχει ίσως να καταλάβουμε ότι η κατάτμηση της ζωής μας σε έτη, σε χρονιές, δεν είναι παρά ένα παιχνίδι του μυαλού και τίποτα άλλο.
Ίσως από αυτή την άποψη, η μετάβαση από ένα αριθμητικό τέρμα σε μια αβέβαιη πρωτοχρονιά να είναι μια ακόμη υπενθύμιση της παρτίδας που όλοι έχουμε άθελά μας ανοίξει με το χρόνο. Μια παρτίδα που ξεκίνησε τη μέρα που γεννηθήκαμε και θα τελειώσει άδοξα τη μέρα που θα πεθάνουμε. Είτε το θέλουμε είτε όχι, ο χρόνος καταδυναστεύει τη ζωή μας, με την έννοια ότι χωρίς αυτόν δεν έχει και πολύ νόημα η ύπαρξή μας. Ορίζουμε και προσδιορίζουμε τη ζωή μας πάνω στον άξονα του χρόνου, είμαστε τα συμβατικά προϊόντα του, ακριβώς επειδή δεν μπορούμε να αποκτήσουμε υπόσταση έξω από αυτόν.
Κι ενώ όλες αυτές οι σκέψεις μπορεί να αποπνέουν το άρωμα μιας άκομψης σύζευξης θετικών επιστημών και αρχάριας φιλοσοφικής διάθεσης, έχουν ωστόσο μια σπουδαιότητα που αυξάνεται λόγω της προσέγγισης στο ημερολογιακό μεταίχμιο. Μόνο όταν οι αριθμοί σηματοδοτούν μια αλλαγή, η ψυχή μας τείνει να βυθομετρήσει το είδωλό της με εργαλεία που κατά τη διάρκεια όλης της υπόλοιπης χρονιάς δε φαίνεται να διαθέτει. Αν θα θέλαμε, λοιπόν, να αποκριθούμε στο αρχικό ερώτημα του κειμένου – τι απομένει από τη χρονιά που φεύγει; – , θα λέγαμε ότι ζήσαμε 365 μέρες εκρηκτικών αντιθέσεων. Ορίστε μερικές ενδεικτικές από αυτές:
Όλοι συμφωνούσαν ότι οι επιταγές του μνημονίου είναι εσφαλμένες, αλλά έπρεπε να τηρηθούν κατά γράμμα.
Κανείς δεν επιθυμούσε αύξηση των ανέργων, αλλά οι εφαρμοζόμενες πολιτικές πέτυχαν μόνο σε αυτό.
Κανείς δεν επιθυμούσε νέα φορολογικά βάρη, αλλά τώρα που εκπνέει το έτος, η επιπλέον φορολογία είναι ο μόνος δρόμος.
Αρκετά με την οικονομία. Όλοι λάτρεψαν το όραμα μιας συγκεχυμένης κοινωνικής αλληλεγγύης, αλλά όλοι λειτούργησαν έτσι ώστε γλωσσολογική βασίλισσα της χρονιάς να γίνει η λέξη selfie.
Όλοι αποστράφηκαν τη βία, αλλά στη χώρα μας είχαμε τρεις πολιτικές δολοφονίες.
Την ίδια στιγμή που κάποιοι συμπολίτες μας έδωσαν βίαιο τέλος στη ζωή τους από απελπισία ή ευαισθησία, ορισμένοι άλλοι συνέχισαν να παρανομούν χωρίς ίχνος ευαισθησίας – οδηγώντας ακόμα περισσότερους σε απελπισία.
Ενώ η πολιτική τάξη απαιτεί την σε βάθος αξιολόγηση των κρατικών δομών, προσώπων και υπηρεσιών, δε δείχνει να επιδιώκει ανάλογη αξιολόγηση του εαυτού της.
Ύψιστο κοινωνικό αγαθό για την υπέρβαση της κρίσης χρίστηκε η γνώση, αλλά η βασίλισσα της κυψέλης κατέβασε ρολά για ένα εξάμηνο.
Όλοι οδύρονται για την απώλεια των εισοδημάτων τους, αλλά δεν περνά από το μυαλό κανενός η πιθανότητα γιορτών χωρίς το σαράκι της κατανάλωσης.
Ενώ είναι εξόφθαλμο ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα ανάνηψης, όλοι θέλουμε να πιστεύουμε ότι σύντομα θα επανέλθει η ζωή μας στην τρισευτυχισμένη ατμόσφαιρα της ανέμελης Κοκκινοσκουφίτσας που αγόραζε με δόσεις και ονειρευόταν πριγκιπικούς χορούς και πανηγύρια.
Τελικά, ο χρόνος μπορεί και μας παίζει πολλά παιχνίδια. Μας κάνει να ξεχνάμε, μας κάνει να πιστεύουμε, αλλά κυρίως μας κάνει να υπομένουμε. Ποιος ξέρει, μπορεί μια μέρα να μας κάνει και να συνηθίσουμε. Καλή χρονιά!
.jpg)
