Οι έφηβοι και οι «σειρήνες» των αστικών μύθων

• 
• 

Λεπτομέρειες

 

Δημοσιεύτηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014

του Χρυσοβαλάντη Μπούτσικου

Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να πιστέψουν τα πάντα, αρκεί να τους τα ψιθυρίσεις.  Louis Nizer

- «Λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα ο ουρανός θα σκοτεινιάσει για αρκετές μέρες λόγω μιας ηλιακής καταιγίδας που θα μεταφέρει στη γη το σκηνικό μιας αποκάλυψης».

- «Χωρίς αμφιβολία οι Έλληνες ψεκάζονται από τους αιθέρες και σε αυτή την επίδραση οφείλεται η συλλογική παθητικότητα που εκδήλωσαν τα τελευταία χρόνια».

- «Διεθνείς μασονικές στοές συνωμότησαν κατά της Ελλάδας, προκάλεσαν τεχνητή χρεοκοπία, για να υποδουλώσουν τον πιο περήφανο λαό της υφηλίου».

- «Οι αγορές θα προκαλέσουν τεχνητή πτώση της κυβέρνησης, θα μεταβούμε στη δραχμή, θα γίνει ελληνοτουρκικός πόλεμος, θα κατέβει ο ρωσικός γίγαντας στην ανατολική Μεσόγειο και μέσα από αδιευκρίνιστες συνθήκες θα ξαναπάρουμε την Πόλη και την Αγια-Σοφιά».

- «Ο κυρ-Αντρέας από δίπλα, ναι, αυτός ο ήσυχος κατά τα άλλα κυριούλης, είναι γκέι! Ναι, σου λέω. Το έγραψε, λένε, στο facebook. Α, το κάθαρμα! Άμα τον πιάσω, θα τον λιανίσω».

- «Ο Χίτλερ δεν πέθανε το 1945 αλλά κρυβόταν κάπου στη Λατινική Αμερική, ώσπου πέθανε πλήρης ημερών πριν μερικά χρόνια».

- «Η ιστορία της ανθρωπότητας θα τελείωνε κάπου στο Δεκέμβριο του 2012, επειδή έτσι είχε ερμηνευτεί με βάση ένα ημερολόγιο των Μάγια» – τουλάχιστον για αυτή τη δυσοίωνη πρόβλεψη μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι, εκτός κι αν δε μετράμε σωστά τα έτη από γεννήσεως Χριστού.

Όλοι σχεδόν έχουμε συναντήσει αυτά και άλλα παρόμοια φληναφήματα μέσα από τους διαύλους των μέσων ενημέρωσης, τα ενσύρματα και ασύρματα δεσμά με τα οποία είμαστε καλωδιωμένοι, προκειμένου να παραμείνουμε στη «ζωή», όπως την ορίζουν όσοι γνωρίζουν καλύτερα από εμάς το καλό το δικό μας. Ενώ όμως τώρα που τα διαβάζετε, ίσως κρυφογελάτε με την ανοησία όσων βάσιμα πιστεύουν τέτοιες φήμες, την ίδια στιγμή μέσα σας ροκανίζει ακούραστα και αθόρυβα την αυτάρεσκη βεβαιότητά σας μια σκιώδης αλλά αισθητή αμφιβολία: λες;...

Γιατί στην εποχή μας με την εκρηκτική μετάδοση τόσων πληροφοριών, με την ασύλληπτη εξέλιξη της επιστήμης σε αναρίθμητους κλάδους, με το μεγαλύτερο ποσοστό σχολικής εκπαίδευσης που γνώρισε ποτέ η ανθρώπινη ιστορία, γιατί αυτοί οι «αστικοί», λεγόμενοι, «μύθοι» κερδίζουν την προσοχή τόσων πολλών ανθρώπων; Και – κυρίως – γιατί τόσοι πολλοί πιστεύουν σε αυτές τις διαδόσεις;
Ακούω ήδη την οργισμένη αντίδρασή σας: μα καλά, ποιος κουτός θα πίστευε σε τέτοια παραμύθια; Δεν ξέρω αν είναι κουτός αυτός που τα πιστεύει, ξέρω όμως ότι είναι νέος, λίγο πριν την προβλεπόμενη από το νόμο ενηλικίωσή του στα δεκαοχτώ έτη, μορφωμένος, γλωσσομαθής, με στέρεα γνώση θεμελιωδών αρχών των θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών, όπως αυτές τις γνωρίζει σήμερα ο μέσος Έλληνας έφηβος μέσω της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Εξηγούμαι. Ύστερα από μια εντελώς πρόχειρη δειγματοληπτική (σε ένα εξαιρετικά περιορισμένο δείγμα) έρευνα, χωρίς αξιώσεις επιστημονικής τεκμηρίωσης ή δυνατότητα γενίκευσης των αποτελεσμάτων, ανακάλυψα τα εξής: α) το 78% των μαθητών της Γ΄ Λυκείου ενός σχολείου πιστεύει χωρίς ίχνος αμφιβολίας ότι μας ψεκάζουν, β) το 94% των μαθητών της Β΄ Λυκείου πιστεύουν στο «μάτι» και στο «ξεμάτιασμα», γ) το 82% της Γ΄ Λυκείου αναμένει ότι θα εκδηλωθεί λαϊκή επανάσταση που θα διώξει τους διεθνείς μηχανισμούς δημοσιονομικής επιτήρησης και δ) μετά από εσκεμμένη σοβαροφανή δήλωσή μου το 100% της Γ΄ Λυκείου πίστεψε ότι λίγο πριν τα Χριστούγεννα θα ζήσουμε μέσα στο απόλυτο σκοτάδι λόγω υπολογισμένης από τους επιστήμονες ηλιακής καταιγίδας...

Οι μαθητές μου ισχυρίστηκαν εκ των υστέρων ότι σε καμία περίπτωση από τις ανωτέρω δε θα έπεφταν τελικά θύματα παραπλάνησης, αφού αργά ή γρήγορα θα ξεσκεπαζόταν η αλήθεια μέσω της κριτικής προσέγγισης της είδησης, της συζήτησης με άλλους κ.τ.ό. Δεν έχω κανένα λόγο να μην τους πιστέψω. Τους επισήμανα, ωστόσο, την αυξημένη στατιστικά πιθανότητα να αγκαλιάσει κανείς με ασυλλόγιστο πάθος μιαν οποιαδήποτε μπούρδα, αρχίζοντας μόνο και μόνο κουβεντούλα μαζί της. Οι περισσότεροι πάντως ομολόγησαν ότι συχνά πυκνά έχουν ανακυκλώσει ή προωθήσει σε τρίτους χωρίς δεύτερη σκέψη πληθώρα τέτοιων «ειδήσεων» είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε στις παρέες του σχολείου τους.

Γιατί τόση ευπιστία; Είναι η τάχαμου αυθεντία του δασκάλου, η οποία θρυλείται πως απεβίωσε ανάμεσα στα εκατομμύρια των αποτελεσμάτων μιας απλής μηχανής αναζήτησης; Είναι ο αβασάνιστος μιμητισμός μέσα στην ατμόσφαιρα της απρόσωπης ανθρώπινης μάζας; Είναι η αναμετάδοση τέτοιων ειδήσεων από κοινώς αποδεκτούς φορείς ενημέρωσης; – αφού π.χ. το αναμεταδίδει η τάδε έγκυρη εφημερίδα ή το δείνα αξιόπιστο τηλεοπτικό δίκτυο ή ηλεκτρονικός ιστότοπος, είναι και αλήθεια; Είναι η ανεπίγνωστη ιδεολογική δύναμη του αμερικάνικου κινηματογράφου που αρέσκεται να αναλώνεται σε ευφάνταστα ψέματα κολακεύοντας τα ένστικτα και ανασύροντας βίαια τις απωθημένες εμπειρίες κάθε καημενούλη; Είναι η σκοτεινή ψυχική μας ανάγκη να ταυτιστούμε ακριβώς με όσα άκριτα πρεσβεύει το πλήθος, για να νιώσουμε τη λυτρωτική βεβαιότητα ότι, «ναι, είμαι κι εγώ ένας από τους ομοίους μου, ένας ίδιος και απαράλλαχτος με δαύτους που καταδικάστηκα να συμβιώσω πλάι τους;» Είναι μήπως ο πρωτόγονος πειθαναγκασμός που επιβάλλει μέσα μας η εμφάνιση μιας αόριστης φήμης ότι δήθεν κάτι λέγεται κι αφού λέγεται, δεν μπορεί παρά να έχει μια ισχυρή δόση αλήθειας; Είναι άραγε η επιρροή του μύθου με τον οποίο αρχικά όλοι γνωρίσαμε το μάταιο τούτο κόσμο, επιρροή που ξυπνάει μέσα μας παιδικά βιώματα και καμουφλαρισμένες αναμνήσεις και που μας πείθει ότι η μυθική εξήγηση του κόσμου είναι ένα αρχέγονο αλλά γνήσιο πρόταγμα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστεί η επιστημονική προσέγγιση του κοινωνικού περιβάλλοντος; – ας μην ξεχνάμε ότι ο μύθος είναι εδώ και χιλιάδες χρόνια ο μαθουσάλας πρόγονος της ανθρωπότητας, ενώ η επιστήμη και η τεχνολογία αποτελούν για μόλις λίγους αιώνες τα δίδυμα νεογνά της, ευρισκόμενα μάλιστα σε θερμοκοιτίδα υψηλού κινδύνου.

Ίσως τίποτα από όλα αυτά. Ίσως λίγο από όλα αυτά. Το πλέον βέβαιο είναι ότι οι καλωδιώσεις μέσα από τις οποίες διοχετεύονται σήμερα προς μαζική κατανάλωση διάφοροι μύθοι, δεν είναι τόσο «αθώες», όσο ενδεχομένως θα ευχόταν η τοσοδούλα Τίνκερμπελ. Αυτή είναι μια αρχή για την οποία ο καθένας έχει πάψει από καιρό να αμφιβάλει. Το διαισθανόμασταν ακόμα και πριν ο Έντουαρντ Σνόουντεν δημοσιοποιήσει την είδηση ότι το διαδίκτυο δεν είναι υποχρεωτικά μια ηλεκτρονική μετάλλαξη της αθώας ιστοριούλας, «το μικρό σπίτι στο λιβάδι». Τώρα το γνωρίζουμε όλοι: η αόριστη φήμη ταξιδεύει με ταχύτητες που ξεπερνούν αυτή του ηλιακού φωτός. Και καλώς ή κακώς παρασύρει την ανθρώπινη σκέψη σε μια επικίνδυνη σκοτοδίνη, σε έναν αχαρτογράφητο χώρο, όπου ενεδρεύουν θανάσιμες για την πνευματική μας υγεία παγίδες.

Για να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από αυτές τις συμπληγάδες, οφείλουμε να τα καταστήσουμε επαρκώς ικανά στο μέγιστο μάθημα της επιστήμης της Λογικής: τη διαδικασία της συγκριτικής αξιολόγησης, της ταξινόμησης και της ορθολογικής διαχείρισης της πληροφορίας. Σε έναν κόσμο που μεταμορφώνεται ταχύτατα, είναι επιτακτική ανάγκη οι αυριανοί πολίτες να διακρίνουν με επιτυχία το ψεύδος από την αλήθεια. Η πνευματική αυτή κατάκτηση αποτελεί το πρώτο καίριο βήμα που θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική τους ευδαιμονία.

http://argolika.gr/