- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις 02 Ιουνίου 2015
του Χρήστου Πιτερού, αρχαιολόγου
Η χαρακτηριστική νεοκλασική διώροφη οικία στην οδό Δαναού 35, διαστάσεων 9,40 μ. (Α – Δ) και 12,40 μ. (Β – Ν), γνωστή ως «σπίτι του Σπυρίδωνος Τρικούπη»χρονολογείται χωρίς περιθώρια αμφιβολιών γύρω στα 1900.
Η άποψη του Β. Δωροβίνη ότι πρόκειται για την οικία του Σπυρίδωνος Τρικούπη που, ως γνωστόν, κτίστηκε το 1830 και στην οποία υποτίθεται ότι έγιναν μεταγενέστερες μετατροπές στο τέλος του 19ου αι. είναιεσφαλμένη.
Η σωζόμενη νεοκλασική οικία, πρώην κληρονόμων Ν. Οικονόμου και στη συνέχεια ιδιοκτησίας της Αγροτικής Τράπεζας και πρόσφατα της Τράπεζας Πειραιώς, χρονολογείται γύρω στα 1900, όπως σαφώς προκύπτει από το πολύ καλής ποιότητας διατηρημένο κόκκινο – πορφυρό κονίαμα των τοίχων, τους λευκούς ανάλαφρους πεσσούς στον όροφο, που απηχούν το πομπηϊανό υστερονεοκλασικό στυλ, τους ακρογωνιαίους διακοσμητικούς πλίνθους στο ισόγειο, το βαρύ μαρμάρινο μπαλκόνι με τις χαρακτηριστικές σιδεριές, τη διαμόρφωση των θυρωμάτων με τριπλή ταινία, τους πήλινους κιονίσκους στον ανατολικό εξώστη, τη χαρακτηριστική μαρμάρινη είσοδο και τα σκαλοπάτια από κόκκινο μάρμαρο, τον κεντρικό διάδρομο, την κλίμακα, την έντονη συμμετρία των δωματίων, το μεγάλο καμαροσκέπαστο με πηγάδι υπόγειο και τη χαρακτηριστική εσωτερική διακόσμηση στους τοίχους και τις οροφές, η οποία, όπως έχει επισημάνει ο αρχιτέκτονας Π. Ξηνταρόπουλος, χρονολογείται γύρω στα 1900. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο καλής ποιότητας πορφυρό επίχρισμα του κτιρίου διατηρείται ακόμα η γραμμική απομίμηση των πλίνθων με μολύβι.
Το κτίριο αυτό παρουσιάζει χαρακτηριστικά στοιχεία ανάλογα με τα ανακαινισμένα τμήματα της οικίας Δ. Τσώκρη, γύρω στα 1900, με τον ερυθρό και λοιπό διάκοσμο που αναφέραμε παραπάνω.
Είναι απορίας άξιον πώς οι αρχιτέκτονες μηχανικοί, που αποτύπωσαν λεπτομερώς το έντονα συμμετρικό ύστερο νεοκλασικό αυτό κτίριο, το χρονολογούν το 1830.
Η οικία του Σπυρίδωνος Τρικούπη του 1830, έτος κατά το οποίο γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης σε μικρή παρακείμενη οικία, βρισκόταν αμέσως βορειότερα της νεοκλασικής οικίας Ν. Οικονόμου και ήταν μικρότερων διαστάσεων.
Σημαντικές αναφορές για το Σπυρίδωνα Τρικούπη και τη γέννηση του γιου του Χαρίλαου κάνει ο Δ. Βαρδουνιώτης τη χρονιά του θανάτου του Χαρ. Τρικούπη το 1896, εποχή κατά την οποίαν σωζόταν το σπίτι του Σπυρ. Τρικούπη.
Ο Σπ. Τρικούπης έκτισε την οικία του σε εθνικό κτήμα, που του παραχωρήθηκε συνολικών διαστάσεων 64x79 μ., ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο που αναγράφει το όνομά του, Trikoupi, στο καποδιστριακό σχέδιο, και ορίζεται από τους δρόμους Δαναού, Αντιστάσεως, Αιγαίου Πελάγους και Ιακώβου Μάνου (βλέπε φωτογραφία 2).
Η οικία Τρικούπη αγοράσθηκε το 1847 από τον Ν. Οικονόμου, κατεδαφίστηκε προφανώς μετά το 1896 και στη συνέχεια κτίσθηκε η σωζόμενη νεοκλασική οικία.
Το 1939 ο Τ. Τσακόπουλος σε άρθρο του αναφέρεται εκτενώς στα τρία άρθρα του Δ. Βαρδουνιώτη, χωρίς να αναφέρει τις πηγές του, και θεωρεί την οικία Ν. Οικονόμου ως οικία του Σπυρ. Τρικούπη. Την άποψη του Τσακόπουλου, όπως και για το «σπίτι του Μακρυγιάννη», επαναλαμβάνει ο Β. Δωροβίνης το 1980, αναφέροντας ότι, κατά την άποψή του, έχουν γίνει μεταγενέστερες προσθήκες.
Έκτοτε η νεοκλασική οικία Ν. Οικονόμου είναι γνωστή ως «σπίτι του Τρικούπη».
Όπως εξάλλου σαφώς προκύπτει από την συνεξέταση του Καποδιστριακού σχεδίου και του σύγχρονου σχεδίου πόλης του Άργους σε κοινή κλίμακα, από τον τοπογράφο Ν. Μανιαδάκη, στο σχέδιο του Καποδίστρια αποτυπώνεται η οικία Σπ. Τρικούπη και μικρή παλαιότερη οικία αλλά δεν αποτυπώνεται η οικία Δ. Οικονόμου, η οποία από το συσχετισμό των δύο σχεδίων γίνεται φανερό ότι είναι κτισμένη σε διαφορετική θέση.
Η οικία Σπ. Τρικούπη είχε ορθογώνιο σχήμα, διαστάσεων 6 μ. (Α – Δ) x 12 μ. (Β – Ν), με πρόσοψη προς την οδό Δαναού, σε απόσταση 8 μ., με εξώστη διαστ. 3,50 x 3,50 μ. Νοτιότερα της οικίας Σπ. Τρικούπη στο Καποδιστριακό σχέδιο αποτυπώνεται η παλιά ορθογώνια οικία, διαστ. 7,50 x 9 μ., όπου γεννήθηκε το 1830 ο Χαρίλαος Τρικούπης.
Από το συσχετισμό των δύο σχεδίων της πόλης του Άργους σαφώς προκύπτει ότι η οικία Ν. Οικονόμου έχει κτισθεί νοτιότερα της οικίας Σπ. Τρικούπη γύρω στα 1900, αφού κατεδαφίσθηκαν τα δύο άλλα προϋπάρχοντα κτίρια. Η οικία Ν. Οικονόμου, διαστ. 9,40 x 12,40μ., έχει κτισθεί και αυτή σε απόσταση 8 μ. από την οδό Δαναού.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η οικία Σπ. Τρικούπη, διαστ. 6 x 12 μ., έχει μήκος όσο και τα δύο διώροφα καποδιστριακά νεοκλασικά κτίρια (διαστ. 8 x 12 μ.), εκατέρωθεν του Δημαρχείου Άργους, που αποτέλεσαν, όπως έχουμε επισημάνει, στην τεκμηριωμένη μελέτη μας για το «σπίτι του Μακρυγιάννη», πρότυπα των αστικών κατοικιών του Άργους (Αργειακή Γη, τ.5, 2012, 86). Το πλάτος όμως της οικίας Σπ. Τρικούπη ήταν 6 μ., όσο πλάτος έχουν τα γνωστά λαϊκά ισόγεια επιμήκη κτίρια του Άργους.
Η οικία Σπ. Τρικούπη κατασκευάσθηκε από τον Αυστριακό πρόξενο Γκρόπιους, με τέκτονα τον Ν. Ιωάννου, ενώ τον αυλόγυρο κατασκεύασε ο Κομνηνός Τήνιος, αλλά δεν σώζεται.
Ο υπάρχων περίβολος κατασκευάσθηκε συγχρόνως με την οικία Ν. Οικονόμου γύρω στα 1900.
Από την εξέταση του περιβάλλοντος χώρου καθώς και της ανασκαμμένης έκτασης για την ανέγερση κτιρίου της Αγροτικής Τράπεζας στη δεκαετία 1990, βορειότερα της νεοκλασικής οικίας Ν. Οικονόμου, διαπιστώσαμε ότι έχει αποκαλυφθεί κατά την ανασκαφική έρευνα το βορειότερο δυτικό τμήμα του πέτρινου θεμελίου της οικίας Σπ. Τρικούπη, σε μήκος 5 μ. (Β – Ν) και πλάτους 0,60 μ., που αντιστοιχεί στον άξονα του δυτικού τοίχου της οικίας Ν. Οικονόμου, όπως και στο Καποδιστριακό σχέδιο. Επίσης σώζεται και τμήμα του βόρειου τοίχου της οικίας Σπ. Τρικούπη σε μήκος 5 μ. (Α – Δ). Το ανατολικότερο τμήμα του βόρειου τοίχου και ο ανατολικός τοίχος της οικίας Σπ. Τρικούπη δεν σώζονται, διότι στη θέση αυτή έχει κτισθεί νεότερη ισχυρή υπόγεια κατασκευή. (βλ. φωτογραφία 3)
Κατά τον 19ο αι., ως επακόλουθο της ανοικοδόμησης του Άργους, τα περισσότερα μικρά καποδιστριακά κτίρια, κατοικίες κατεδαφίσθηκαν και αντικαταστάθηκαν από νεότερα μεγαλύτερα αστικά κτίρια, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση αλλά και στην μεταγενέστερη οικία Βλάσση, η οποία δεν είναι καποδιστριακό κτίριο, όπως εσφαλμένα έχει υποτεθεί, κτίστηκε στο β΄ μισό του 19ου – αρχές 20ου αι. όπως έχουμε ήδη επισημάνει (Αργειακή Γη τ.5, 2012, 96-97).
Η Τράπεζα Πειραιώς, στην οποία ανήκει η νεοκλασική οικία Ν. Οικονόμου έχει υποχρέωση να συντηρήσει και να αναδείξει το σημαντικό αυτό κτίριο, το οποίο πρέπει να λειτουργεί ως πολιτιστικό κτίριο της αιώνιας πόλης του Άργους σε αγαστή συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή. Είναι καιρός η Τράπεζα Πειραιώς να αναλάβει τις ευθύνες της απέναντι στη κραυγαλέα εγκατάλειψη ενός μοναδικού μνημείου, όπως έχουν πράξει σε ανάλογες περιπτώσεις και άλλες Τράπεζες.
http://argolika.gr/
