Ανήμερα της γενεθλίου ημέρας της Εκκλησίας, την Κυριακή της Πεντηκοστής οι δέκα προκαθήμενοι των Εκκλησιών που μετέχουν στις εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου έστειλαν από το Ηράκλειο της Κρήτης μήνυμα ενότητας και πίστης, διατρανώνοντας διατράνωσαν την επιθυμία για τους για κοινή συμπόρευση, μακριά από διχασμούς, διαιρέσεις και περιχαρακώσεις.
Το νόημα της σημερινής ημέρας συνόψισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του όπου τόνισε πως «παραμερίζοντας τα προβλήματα, τα οποία προέρχονται από την διαφορετική εθνική μας προέλευση, ικετεύουμε για την κάθοδο του Παναγίου Πνεύματος για να δώσουμε μήνυμα αληθείας προς τον διψώντα σήμερα κόσμο. Το Άγιο Πνεύμα μας ενώνει διά του συνδέσμου της τελειότητος».
Η σημερινή ημέρα είναι ιστορική όχι μόνο για την πόλη του Ηρακλείου και το νησί της Κρήτης, αλλά και για την ορθοδοξία, καθώς στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά τελέσθηκε η Πατριαρχική Λειτουργία από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο με συλλειτουργούς τους προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών με την ευκαιρία της εορτής της Πεντηκοστής, την γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.
Το παρών στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία έδωσε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας και των τοπικών αρχών, οι αντιπρόσωποι των Εκκλησιών που συμμετέχουν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, καθώς και πλήθη πιστών που κατέκλυσαν τον περιβάλλοντα χώρο του ναού του Αγίου Μηνά.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος ανέγνωσε την προσευχή «Πάτερ Ημών» κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας ενώ το Σύμβολο της Πίστεως διάβασε ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης.
Στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης έστειλε ποικίλα μηνύματα με πολλαπλούς αποδέκτες. «Η σημερινή μέρα είναι μέρα ενότητος. Η Θεία Ευχαριστεί ενώνει. Η πρώτη Εκκλησία ήταν οι πρώτοι 3.000 Χριστιανοί που βαπτίστηκαν. Σήμερα είμαστε Μία Εκκλησία ακόμα κι αν προερχόμαστε από διαφορετικές εθνικές ή πολιτιστικές διαδρομές. Σήμερα εκπληρώνεται και εκχέεται η αγάπη του Χριστού εν πνεύματος Αγίου», είπε, μεταξύ άλλων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Και συνέχισε λέγοντας σε άλλο σημείο της ομιλίας του ότι «εντός της διαφορετικότητος μας, έκαστος υπό τα διαφορετικά του χαρίσματα, είμαστε ενωμένοι. Κάθε ορθόδοξη Εκκλησία έχει το δικό της θησαυρό και αυτόν προσφέρει στον Χριστό. Δεν υπάρχει στην Ορθοδοξία καμία Εκκλησία που να μην έχει τη δική της σημασία και να μην έχει την ανάγκη της η Μία, Αγία και Αποστολική Εκκλησία».
Περιγράφοντας το τι είναι η Εκκλησία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος σημείωσε ότι «αποτελούμε το μυστικό Σώμα του Χριστού και υμνούμε την Εκκλησία του Ουρανού, όπως ψάλλει το κοντάκιο της Αναλήψεως. Αυτή είναι η αποστολή της αγαθής Εκκλησίας. Κατά την εναγώνιο προσευχή του Κυρίου μας στον κήπο της Γεσθημανής παραμένει το πανανθρώπινο αίτημα μέσα σε ένα αλληλοσπαρασσόμενο κόσμο».
Αναφερόμενος στην αποστολή της Εκκλησίας στον σύγχρονο μεταβαλλόμενο κόσμο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανέφερε ότι η «Εκκλησία μας οφείλει να δώσει στο σύγχρονο κόσμο μαρτυρία αγάπης και ενότητας και να αποκαλύψει την μοναδική αλήθεια της αγάπης του Χριστού μας. Η ενότητα της Εκκλησίας μας δεν αποτελεί ομοσπονδιακή μορφή ούτε πηγάζει από τη συσπείρωση πέριξ κάποιου προσώπου. Πηγάζει από την κοινή πίστη μας, από την Ορθόδοξο ζωή, των Βασιλέα των Βασιλεύοντων και Κύριον των Κυριευόντων».
Ακολούθως έκανε αναφορές στην Ορθοδοξία και επισήμανε πως κάθε Ορθόδοξος Εκκλησία έχει τον ειδικό της θησαυρό και αυτόν προσφέρει στον Χριστό. «Οι οφθαλμοί δεν μπορούν να πουν εις τας χείρας δεν σας έχομεν ανάγκη, ούτε η κεφαλή προς τους πόδας. Δεν υπάρχει εντός της Εκκλησίας κάποια τοπική Εκκλησία η οποία δεν έχει τη σημασία της, ώστε να μην έχει η μια Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία την ανάγκη εκάστου μέλους αυτής», ανέφερε χαρακτηριστικά .
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε εσφαλμένες αντιλήψεις που εμφανίζονται ως νεωτεριστικές και παρασύρουν ικανό αριθμό πιστών. Οι επίσκοποι, συνέχισε, ο κ. Βαρθολομαίος οφείλομε να συνερχόμεθα και να συζητούμε για τα θέματα που αντιμετωπίζει η Ορθόδοξος Εκκλησία ώστε να λαμβάνομε τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των πιστών από τις επικρατούσες πλάνες.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης χαρακτήρισε ιστορική και μεγάλη στιγμή τη σύγκληση της Αγίας Συνόδου και προσέθεσε: Ανεξαρτήτως των διαφορετικών απόψεων μας οι Ορθόδοξοι οφείλομε να επισημάνομε ότι μοναδική οδός της πορείας ημών εν τω κόσμω είναι η ενότης. Βεβαίως η οδός ταύτη απαιτεί θυσίαν ζώσα, πολύ κόπο και κατωρθούται κατόπιν σκληρού αγώνα. Είμαι βέβαιος πως η σύνοδος θα συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή δημιουργούσα, δια της εν Πνεύματι Αγίω διασκέψεως και δια του εποικοδομητικού και εν ειλικρίνεια διαλόγου, ατμόσφαιρα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης.
Υπογράμμισε, επίσης ότι η ενότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των πιστών «αποτελεί την αποστολή μας» και τόνισε πως «η εκκλησιαστική ενότης μας δεν αποτελεί ομοσπονδιακή τινά ορθήν, ούτε πηγάζει από τη συσπείρωση πέριξ κάποιου ανθρωπίνου πρόσωπου». «Ημείς εις την Ανατολήν δεν έχομεν Πάπα. Η ενότης μας πηγάζει και ολοκληρούται από την κοινή πίστη μας».