- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις 08 Απριλίου 2014
του Δημήτρη Πειρούνη, Δικηγόρου*
"Χρειαζόμαστε ηγέτες που θα χτίζουν τους θεσμούς που υπηρετούν και όχι το εγώ τους"
Συχνά θεωρούμε ανθρώπους που μιλάνε πολύ εξυπνότερους από αυτούς που είναι σιωπηλοί.Ωστόσο αυτή η πεποίθηση είναι λανθασμένη (έχει καταρριφθεί από πολλές και αρκετά σύνθετες ψυχολογικές έρευνες). Επίσης πολλές φορές συγχέουμε αυτόν που μιλάει περισσότερο με κάποιον που είναι οραματιστής ή και διορατικός. Αλλά πάλι και αυτό συστηματικά έχει αποδειχτεί ότι δεν υφίσταται. Σύνδεση ανάμεσα στην πολυλογία και την αποτελεσματικότητα υπάρχει, αλλά αφορά μόνο στις πωλήσεις και αυτό το γνωρίζουν καλά έμποροι και [τηλε]πωλητές.
Το ρίσκο είναι ότι πολλές φορές στην καθημερινότητα μας αφήνουμε αυτούς που μιλάνε πρώτοι ή που μιλάνε γενικά πολύ να γίνεται το δικό τους, αλλά αυτό έχει αποδειχθεί ότι δεν εγγυάται ότι θα γίνει το ορθό ή ότι τα πράγματα θα οδηγηθούν στην σωστή κατεύθυνση, το αντίθετο μάλλον, όσοι μιλούν ακατάσχετα λένε συνήθως άσχετα πράγματα ή απλά φαντασίες, απλά δεν ντρέπονται να τα ισχυρισθούν και αφού γίνουν δεν είναι εκεί για να λογοδοτήσουν.
Ο επιβεβαιωμένος φόβος μου είναι ότι συχνά θέσεις με εξουσία καταλαμβάνονται από άτομα τα οποία έχουν μοναδικό προτέρημα να μιλούν πολύ, σχεδόν ακατάσχετα και ..... όμως στην ουσία ούτε καλές ιδέες έχουν (αν υφίστανται κάποιες γνήσιες δικές τους ιδέες) ούτε ιδιαίτερες δεξιότητες διαθέτουν.
Άνθρωποι που έχουν στο παρελθόν ολοκληρώσει εκπληκτικά επιτεύγματα σπάνια ήταν γνωστοί για την Χολιγουντιανή πόζα τους ή το πομπώδες ύφος τους ή την διαφημιζόμενη "χαρισματικότητα" τους στην επικοινωνία με το πλήθος (βλέπε π.χ. τον Φρόιντ, τον Αϊνστάιν, τον Παπαθεοδώρου, τον Καποδίστρια). Αυτό που τους ανέδειξε ήταν μάλλον η εξαιρετική σεμνότητά τους συνδυασμένη με την έντονη επαγγελματική τους προσήλωση και θέληση παρά οι χολιγουντιανοί ισχυρισμοί τους. Θεμέλιο της παραγωγικής ηγεσίας τους υπήρξαν δε οι εξαιρετικές τους δεξιότητες.
Χρειαζόμαστε ηγέτες που θα χτίζουν τους θεσμούς που υπηρετούν και όχι το εγώ τους
Τι θέλω να πω: δεν χρειαζόμαστε γιγαντιαίες προσωπικότητες (που ισχυρίζονται πομπωδέστατα ότι θα μεταμορφώσουν το άπαν) αλλά ηγέτες που θα χτίζουν όχι το εγώ τους αλλά τους θεσμούς τους οποίους υπηρετούν.
Ένας παραγωγικός ηγέτης ενδιαφέρεται να μαζέψει πληροφορία και να ακούσει προσεκτικά το κάθε τι διαθέσιμο για να αξιοποιηθεί στα αντικείμενα που "τρέχει", παρά προσπαθεί να επιβάλει την γνώμη του ως φωστήρας παντογνώστης ή να κυριαρχήσει τη συζήτηση.
Ορισμένοι που θεωρούν εαυτούς ηγέτες καταλήγουν να κάνουν ένα μεγάλο μέρος της συζήτησης οι ίδιοι και δεν προσέχουν οποιεσδήποτε από τις ιδέες που οι συνεργάτες τους προσπαθούν να τους εκφράσουν. Σπαταλούν δε πολλή από την ενέργεια τους σε κοινωνικές και ...... ψυχαγωγικές ασχολίες οι οποίες είναι άσχετες με την δουλειά τους στους θεσμούς που υπηρετούν.Μαζικές αποχωρήσεις συνεργατών (όταν μάλιστα υφίσταται η νομή της εξουσίας που κανονικά όλα τα κατευνάζει) αποτελούν μια σοβαρή ένδειξη ότι μιλάμε για τέτοιους ηγέτες.
Ορισμένοι αυτόκλητοι ηγέτες και σωτήρες συχνά καταλήγουν τρομοκρατημένοι, να επιθυμούν να βρίσκονται διαρκώς μαζί με κόσμο που να λιβανίζει την ηγεσία τους (έχουν το σύνδρομο του φόβου της εγκατάλειψης από την υποκριτική αυλή τους) και κατά βάθος τρομοκρατούνται από το ενδεχόμενο της μοναξιάς τους (και το συνώνυμο της, την αποπομπή τους δια των εκλογών) διότι τότε θα πρέπει να περάσουν χρόνο με τον εαυτό τους και τον καθρέφτη τους. Κάτι ωστόσο όχι απαραίτητα κακό. Όταν κάποιος βρεθεί μόνος του τότε μόνο έχει τη δυνατότητα να εντοπίσει τις εκκρεμότητες,, τους στόχους ή τις αδυναμίες του, οι οποίες είναι έστω ελάχιστα πέρα από τα όρια των δυνατοτήτων του. Να προσπαθήσει στην συνέχεια να ασκηθεί συνειδητά προσπαθώντας να αναβαθμίσει την απόδοση του, να παρακολουθήσει την πρόοδο του και να κάνει τις απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες.
Άνθρωποι που αποφεύγουν να ενισχύσουν την αυτοαντίληψή τους, να στηρίξουν στην συνέχεια την αυτοεκτίμηση τους σε πραγματικές δεξιότητες καταλήγουν να έχουν μια αυτοπεποίθηση ψεύτικη, βασισμένη στον όγκο του πλήθους που τους ακολουθεί, η οποία θα τους εγκαταλείψει όταν χάσουν την νομή της εξουσίας, ενώ η οποιαδήποτε δράση τους η οποία στηρίζεται σε αυτή την προσωπικότητα τους αποδεδειγμένα είναι αντιπαραγωγική για την εξέλιξη του θεσμού ή του τόπου τον οποίο υπηρετούν, διότι κυβερνούν με κύριο στόχο τους να δημιουργούν εντυπώσεις.
Όσοι επιδιώκουν τις έντονες συγκινήσεις της λατρείας του πλήθους ή των άπιαστων στόχων είναι τελικά μάλλον άνθρωποι που θέλουν να δραπετεύσουν από την πραγματικότητα της ύπαρξης τους και την σκληρότητα της μοναξιάς τους.
Ένας παραγωγικός ηγέτης είναι αυτός που μπορεί να εστιάζει και στα προβλήματα τα οποία κάποιοι άλλοι τα θεωρούν πολύ "βαριά" και "μάλλον βαρετά για να ασχοληθούν".
Αντιπαραγωγικοί ηγέτες μπορούν να οραματιστούν την κατασκευή ενός τελεφερίκ ενώ δεν μπορούν να συντονίσουν την βαρετή διαχείριση ούτε των 40 δημοτικών ποδηλάτων της πόλης τους ή την ασφαλτόστρωση του δρόμου ως το κάστρο. Επιδιώκουν την υπερδιέγερση της ανακοίνωσης της πλήρους ανάπλασης μιας πόλης παρά την επιμονή στα καθημερινά βαρετά ζητήματα (που ο θεσμός που υπηρετούν τους καλεί να παράγουν να ρυθμίζουν και να διανέμουν στους πολίτες τους) όπως πχ την οργάνωση της καθαριότητας της πόλης ή την δια βίου μάθηση ή την προστασία της περιουσίας της πόλης από περιπέτειες ακολουθώντας απλά τους "βαρετούς" κανόνες.
Για αυτό ακριβώς ένας σημαντικός ηγέτης δεν κτίζει το εγώ του αλλά τους θεσμούς ώστε τα θεμέλια τους να είναι εξασφαλισμένα ώστε να λειτουργήσουν απρόσκοπτα πολύ μετά από την δική τους αντικατάσταση ή και δεκαετίες αργότερα να λειτουργούν ακόμη όταν οι ίδιοι θα έχουν αναχωρήσει εις κύριον (ακόμα και σήμερα όλοι μνημονεύουμε τον Καποδίστρια).
Η ντροπή είναι ηθικό συναίσθημα
Μια αυθεντική ένδειξη ενός αξιόλογου ηγέτη είναι όταν οι πολίτες που υπηρετεί αισθάνονται ότι έχει αίσθηση της ντροπής. Η αίσθηση της ντροπής είναι ένα ηθικό συναίσθημα και καταδεικνύει ταπεινότητα, σεμνότητα και μια επιθυμία να αποφύγει κάποιος την επιθετικότητα και να αναζητήσει συμβιβαστικές λύσεις στα προβλήματα. Η αίσθηση της ντροπής δεν είναι κάτι το οποίο απομακρύνει τους ανθρώπους τον έναν από τον άλλο, κάθε άλλο, είναι κάτι το οποίο βοηθά τους ανθρώπους να συνδέονται. Είναι μια δήλωση που το άτομο κάνει για το σεβασμό που αισθάνεται για την κρίση των συνανθρώπων του. Είναι λοιπόν ένα βαθιά ηθικό συναίσθημα. Αποκαλύπτει πόσο το άτομο νοιάζεται για τους κανόνες που μας συνδέουν μεταξύ μας. Δεν αποτελεί επομένως ατομικό ελάττωμα αλλά κοινωνικό προτέρημα για ένα ηγέτη. Η έλλειψη της από την άλλη αποτελεί κοινωνικό μειονέκτημα (και ο νοών νοείτω).
Οι επιθετικοί ηγέτες συχνά σφάλλουν
Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που είναι πιο κυνικοί και θα προτιμούν άλλου τύπου ηγέτες. Πιο ριψοκίνδυνους. Αυτούς οι οποίοι πιστεύουν ότι "η ευκαιρία μόνο μια φορά χτυπάει την πόρτα". Όμως αυτοί οι τελευταίοι, οι επιθετικοί ηγέτες σπαταλούν χρόνο, ενέργεια και την προσωπική τους υγεία ακόμα, μπλέκοντας σε καυγάδες και παρασύροντας σε περιπέτειες τους θεσμούς και τον τόπο που υπηρετούν για ψύλλου πήδημα και άνευ σοβαρής αιτίας. Πολώνουν συστηματικά το πολιτικό σκηνικό, έχουν οπαδούς και όχι ψηφοφόρους και μαυρίζουν οποιονδήποτε τους ασκεί κριτική όχι απλά εχθρό τους αλλά εχθρό της πόλης. Δεν ενώνουν αλλά αφήνουν πίσω τους τα ερείπια του διχασμού. Και στην βιασύνη τους, στην "άρπα κόλα" τους, συχνά σφάλλουν... Σφάλλουν για τους συνεργάτες τους (που μετά ανακαλύπτουν ότι ήταν ... υπόδικοι), για την προσήκουσα και πολυδάπανη μεταφορά της έδρας τους, για τους εχθρούς της πόλης κοκ.
Όμως μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πλευρές του χαρακτήρα τους είναι όχι τι έχουν κάνει πριν την πατήσουν μεγαλοπρεπώς σφάλλοντας αλλά το τι κάνουν αφού τα κάνουν θάλασσα.
Οι επιθετικοί ηγέτες όταν σφάλλουν αντί να επιβραδύνουν επιταχύνουν
Αντί να επιβραδύνουν, πριν προχωρήσουν στα επόμενα, για να αναλογιστούν "τι πήγε λάθος" αυτοί όχι μόνο δεν επιβραδύνουν αλλά αντίθετα επιταχύνουν μπλέκοντας σε ακόμα πιο μεγαλόσχημες περιπέτειες, "φεύγουν προς τα εμπρός" πλειοδοτώντας σε ακόμη πιο τερατώδεις ισχυρισμούς. (Κι όμως αυτό είναι λάθος, διότι όσο περισσότερο κάποιος επεξεργάζεται το τι συνέβη τόσο περισσότερο υπάρχει πιθανότητα να μάθει κάτι από το σφάλμα του).
Η κριτική δεν είναι μολυσματικός παράγοντας που καταστρέφει την επιτυχία
Την κριτική δε αυτές οι ηγεσίες τείνουν να τη βλέπουν περισσότερο σαν τον μολυσματικό παράγοντα ο οποίος τους χάλασε την συνταγή, αποτυγχάνοντας εξ ολοκλήρου να εντοπίσουν το δικό τους σφάλμα, υποστηρίζοντας ότι αν δεν τους είχε γίνει η ... κριτική η εξέλιξη θα ήταν κατά τις επιθυμίες τους και άρα η κριτική φταίει για το κακό αποτέλεσμα. Η κριτική αποτελεί μόνο επικοινωνιακό πρόβλημα που χρειάζεται την ανάλογη διαχείριση για να κατατροπωθούν επικοινωνιακά οι "εχθροί της πόλης" και δεν διαθέτει περιεχόμενο ή χρήσιμη πληροφορία για αυτούς.
Στις επόμενες εκλογές ο Δήμος Άργους - Μυκηνών καλό είναι να αποκτήσει αυτό το οποίο χρειάζεται και να μην παρασυρθεί από επικοινωνιακές τερατολογίες
Το ρίσκο με τέτοιες ηγεσίες είναι ότι μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές στο να παίρνουν αυτό το οποίο θέλουν, επικοινωνιακά τουλάχιστον. Δυστυχώς όμως αυτό δεν εγγυάται ότι οδηγούν το θεσμό ή τον τόπο που υπηρετούν στη σωστή κατεύθυνση. Κάθε άλλο μάλιστα. Βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας γιατί είναι καλοί ή απλά ακατάσχετοι ομιλητές αλλά ούτε καλές ιδέες έχουν ούτε τις αναγκαίες δεξιότητες που η θέση τους απαιτεί και ο στόχος τους είναι απλά να εντυπωσιάσουν.
Το συμπέρασμα είναι ότι δε χρειαζόμαστε γιγαντιαίες προσωπικότητες που θα μεταμορφώσουν το άπαν αλλά χρειαζόμαστε ηγέτες που θα χτίζουν τους θεσμούς που υπηρετούν και όχι το εγώ τους. Το πρώτο μάλιστα είναι επικίνδυνο για την πόλη και ίσως μάλιστα αποβεί μοιραίο. Και καλό θα είναι στις επόμενες εκλογές ο Δήμος Άργους - Μυκηνών να αποκτήσει αυτό το οποίο χρειάζεται και να μην παρασυρθεί από επικοινωνιακές τερατολογίες.
*Ο Δημήτρης Πειρούνης είναι δικηγόρος στο Άργος, πτυχιούχος Νομικής Αθηνών, πτυχιούχος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πολιτικό Τμήμα της Νομικής, με μεταπτυχιακό στις "Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Σπουδές" στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Είναι παντρεμένος και πατέρας μιας κόρης.
http://argolika.gr/
Μέλη του τμήματος έρευνας και τεχνολογίας της Ελληνογερμανικης αγωγής στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος, επισκέφθηκαν σήμερα το 3ο Γενικό Λύκειο Άργους και υποστήριξαν δράση του σχολείου που έχει να κάνει με την αστρονομία και συγκεκριμένα τον ήλιο.
